Οι συνθήκες διαβίωσης των χιλιάδων μεταναστών στο ΚΥΤ Σάμου, στο πρώην πεδίο βολής στην περιφερειακή οδό απέναντι από τον κόμβο που οδηγεί στο Βαθύ, προκαλούν ανατριχίλα και ανησυχία για την υγεία όχι μόνο των φιλοξενουμένων, αλλά και των Ελλήνων κατοίκων του νησιού.
Τα πρόσθετα παραπήγματα που στήνονται με πρόχειρα ή και κλεμμένα υλικά για να στεγαστούν οι όλο αυξανόμενοι αλλοδαποί ξεφυτρώνουν το ένα μετά το άλλο σαν μανιτάρια, χωρίς να τηρούνται ούτε οι στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής. Το αποτέλεσμα είναι ο αχανής χώρος να έχει μετατραπεί σε μια τεράστια υγειονομική «βόμβα» και ο κίνδυνος για μεταδοτικές ασθένειες να φαντάζει άμεσος και απειλητικός.
Οι εικόνες που για πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας προκαλούν σοκ, καθώς αποκαλύπτουν συνθήκες απόλυτης βρομιάς, με τα άπλυτα ρούχα και τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά σκεύη να στοιβάζονται μαζί σε αυτοσχέδια ράφια, τους νεροχύτες και τις λεκάνες στις τουαλέτες να είναι σπασμένα, χωρίς τρεχούμενο νερό, και τους κουβάδες γεμάτους βρομόνερα μια ανάσα από εκεί όπου κοιμούνται μωρά!
Το ΚΥΤ στο Βαθύ με τους 8.000 μόνιμους κατοίκους λειτουργεί από τότε που άρχισαν να καταπλέουν στο νησί οι πρώτες βάρκες με πρόσφυγες, όταν οι αριθμοί ήταν διαχειρίσιμοι. Η εγκατάστασή τους στον συγκεκριμένο χώρο, χωρητικότητας περίπου 1.000 ατόμων, προτάθηκε τότε ως «προσωρινή λύση».
Στην κυρίως δομή υπάρχουν κοντέινερ που καθένα χωράει μια οικογένεια 4-6 ατόμων. Όμως πλέον ζουν δύο οικογένειες με συνολικά 12-15 μέλη! Οι πρώτοι «ένοικοι» ήταν οικογένειες προσφύγων από τη Συρία. Όμως έπειτα από ολιγοήμερη παραμονή στο ΚΥΤ, με τα χαρτιά που έβγαλαν και τα εισιτήρια στα χέρια, αναχώρησαν για άλλους προορισμούς και το ΚΥΤ παρέμεινε για να φιλοξενεί μετανάστες.
Πλέον στην ανοιχτή δομή δεν υπάρχουν οικογένειες Σύρων ή άλλοι πρόσφυγες, παρά μόνο μετανάστες από τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, δηλαδή Κονγκό, Ζαΐρ, Γουινέα, Μπουρκίνα Φάσο, Σομαλία, Νιγηρία και Αιθιοπία, αλλά και Ασιάτες από Ιράν και Αφγανιστάν. Είναι κυρίως νεαροί άνδρες σε παραγωγική ηλικία, όχι πάνω από 30 ετών, γυναίκες έγκυες ή με μωρά που κρέμονται από πάνω τους, και πολλά νήπια, που «βολτάρουν» καθημερινά στον προβλήτα του λιμανιού, οι Αφρικανές εντυπωσιάζοντας με τα ράστα μαλλιά και οι μουσουλμάνες κρυμμένες πίσω από νικάμπ, χιτζάμπ ή τσαντόρ.Όμως τα κοντέινερ δεν επαρκούν, καθώς οι μετανάστες έχουν ξεπεράσει πια τους 8.000.
Έτσι, με την υποστήριξη των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Σάμο, έχουν κάνει… επέκταση έξω από το ΚΥΤ μέσα στους γειτονικούς ελαιώνες, καταπατώντας ξένες ιδιοκτησίες! Εκεί έχουν στηθεί εκατοντάδες πρόχειρες σκηνές καλυμμένες με κουβέρτες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, αλλά κυρίως με τέντες, νιτσεράδες και πλαστικά για να προφυλαχθούν από τις βροχές. Το φτωχικό νοικοκυριό, ακόμη και οι όπως όπως τοποθετημένες πόρτες ή τα παράθυρα προέρχονται από πλιάτσικο στα σπίτια των κατοίκων
Ψηλά στον άλλοτε καταπράσινο λόφο που σε λίγο θα θυμούνται οι κάτοικοι μόνο από… καρτ ποστάλ οι μετανάστες έχουν φτιάξει άλλον έναν καταυλισμό, με αμφιθεατρική θέα στο Βαθύ. Κάθε τόσο ξεσπούν πυρκαγιές λόγω κακής χρήσης της φωτιάς που ανάβουν λεηλατώντας το δάσος ή και τους ελαιώνες, με αποτέλεσμα η Πυροσβεστική, που απέχει μόλις 200 μέτρα, να μην παίρνει ανάσα.
Στην περιοχή Ζερβού πρόκειται να αρχίσουν άμεσα εργασίες κατασκευής του νέου Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης, με σκοπό να ολοκληρωθούν το καλοκαίρι. Σύμφωνα με την απόφαση μίσθωσης που δημοσιεύτηκε στη Διαύγεια, θα εκτείνεται στα τρία οικόπεδα μισθωμένα από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για συνολικό ποσό 10.100 ευρώ τον μήνα. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι το υπάρχον ΚΥΤ στο Βαθύ θα παραχωρηθεί στον δήμο, όμως οι ντόπιοι πιστεύουν ότι θα λειτουργήσουν παράλληλα και τα δύο ΚΥΤ.
«Θα πάτε στην Ευρώπη έγκυες και θα μας φέρετε την ιθαγένεια»
Στο ίδιο κατάλυμα στο ΚΥΤ της Σάμου μένουν συνολικά οκτώ γυναίκες, όλες από την Αφρική. Τρεις από αυτές είναι έγκυες, αλλά ανδρική παρουσία δεν υπάρχει. Καμία τους δεν έχει μαζί τον σύζυγό της! Η 28χρονη Mbinbza από το Ζαΐρ είναι μητέρα τεσσάρων ανήλικων παιδιών και έγκυος στον έκτο μήνα στο πέμπτο! Δεν θέλει να φωτογραφηθεί, αλλά αποκαλύπτει πώς λειτουργούν τα κυκλώματα που διακινούν ορδές μεταναστών. Όπως λέει, έφτασε στη Σάμο με δουλεμπορικό από την Τουρκία μαζί με τη συννυφάδα και την ανιψιά της, αλλά υπήρχε σκοπός που έκαναν το περιπετειώδες ταξίδι.
«Μας διώχνουν οι άνδρες μας, έγκυες. “Θα πάτε στην Ευρώπη έγκυες και θα μας φέρετε την ιθαγένεια” λένε! Είναι εύκολο για εμάς να γεννήσουμε και το παιδί να πάρει υπηκοότητα, ώστε να έρθουμε όλοι. Εγώ θέλω να πάω βόρεια, που είναι καλά, αλλά έχω κολλήσει εδώ!» εξηγεί.
Οι τρεις συγγενείς έχουν αποδεχθεί τον τρόπο ζωής στο ΚΥΤ, αλλά και τον «κεφαλικό φόρο» που πρέπει να καταβάλλουν για να μην κινδυνεύουν!
«Εδώ ζεις με 50 δολάρια. Τα υπόλοιπα χρήματα τα στέλνουμε στην Αφρική, να ζήσουν και οι άλλοι» δηλώνει και αποκαλύπτει: «Πληρώνουμε για τα πάντα! Για το ρεύμα είναι ένας Κούρδος. Για την ασφάλειά μας είναι ένα παιδί από το Κονγκό, που μας προσέχει. Του πληρώνουμε 5 ευρώ και είναι όλα στη θέση τους»!
Αποκαλυπτική είναι η μαρτυρία της για τα κυκλώματα διακινητών που θησαυρίζουν βγάζοντας “από τη μύγα ξίγκι”.
«Είχαμε κάποια χρήματα και έφτασα στη Τουρκία. Εκεί δεν είχα για το ταξίδι. Με πήρε ο άνθρωπος που κανόνισε το ταξίδι και με έβαλε για δουλειά στο εργοστάσιο. Μόλις είχα βγάλει τα εισιτήρια, με άφησε να μπω στη βάρκα. Δούλεψα παραπάνω για να έχω και σωσίβιο, γιατί δεν ξέρω κολύμπι και ήμουν έγκυος» περιγράφει.
Οι συμπλοκές μέσα στο ΚΥΤ είναι συχνές, κυρίως λόγω θρησκευτικών και εθνικιστικών διαφορών.
«Φασαρίες και προβλήματα προκαλούν οι Γεζίντι λόγω της Σαρίας με τους Ιράκι. Πριν από έναν μήνα είχε τραυματίες. Έρχεται η Αστυνομία, ανάβουν φωτιές, είναι επικίνδυνα. Ίσως, αν μας χώριζαν κατά εθνικότητα και θρησκεία, να μην υπήρχαν αυτά» λέει μια γυναίκα που στέκεται έξω από σκηνή τυλιγμένη με κουβέρτα.
_____________________________
* Νάντια Αλεξίου- Αποστολή της «Espresso» στην Σάμο που φλέγεται (Γ’ Μέρος)
