Για κάποιους ίσως είναι ενοχλητικές οι απόψεις που εκφράζονται στο κείμενο, ίσως άλλοι συμφωνούν. Είναι ένα κείμενο γνώμης* με περιεχόμενο και αξίζει να το διαβάσουμε και ας διαφωνούμε..
“Διαβάζω από προχθές για το περιστατικό με τη φοιτήτρια και τον τυφλό απαγωγέα -βιαστή κι έχω μερικες επισημάνσεις, αναφορικά με την αναπαραγωγή των στερεοτύπων που αφορούν σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομαδες – στην περίπτωση αυτή, τους ανθρώπους με απώλεια όρασης.
Το πρόβλημα είναι, πως τα στερεότυπα και οι στρεβλές αντιλήψεις, δημιουργούν φαύλους κύκλους ή μάλλον τεράστιες τρύπες, μέσα στις οποίες πέφτουμε όλοι. Και οι τρύπες, αποδεικνύονται μεγαλες παγίδες.
1η φαύλη λούμπα: Στην Ελλάδα της κρίσης και του 2017, συνεχίζουμε και συντηρούμε έμμεσα, μεγαλοδημοσιογράφους, οι οποίοι διατρέφουν μάλιστα και τη φαιά μας ουσία, αναρωτούμενοι πώς ενας τυφλός δύναται να νιώσει έλξη για μια γυναίκα – (ή για έναν άντρα να προσθέσω εγώ). Λέγοντάς μας ότι ο τυφλός, μάλλον δεν είναι και τόσο τυφλός διότι διατηρεί προφίλ στο Facebook, τραβάει φωτογραφίες και βίντεο, ενώ…. δε φοράει μαύρα γυαλιά….
Ούπς sorry… ξέχασα πως στο προφίλ μου, ανεβάζω φωτογραφίες που τραβάω από διαφορα μέρη του κόσμου… μάλλον το γεγονος ότι δεν μου έχουν κόψει ακόμα το επίδομα τυφλότητας, έγκειται στο ότι είμαι ακόμα άγαμη… Έλξη;;; what’s that? Καθως οοολοι γνωρίζουμε, αν δεν παντρευτείς δεν κανεις έρωτα, δε νιώθεις έλξη, δεν έχεις σχέσεις (αν υποστηρίξω ότι συμβαίνει το αντίθετο, θα με πείτε βέβαια με τη σειρά σας, στερεοτυπική). Και ως τυφλή πως να νιώσω έλξη ωστε να παντρευτώ η ερμη; (Ορίστε σας αποκάλυψα γιατί είμαι ακόμα στο ράφι). And so on…. “δεν κανεις παιδιά” όχι επειδη καποιες γυναικες επιλέγουν (ναι υπάρχει κι αυτή η λέξη) και συνειδητά παρακαλώ, να μην τεκνοποιήσουν, αλλά “επειδή δεν βλέπεις άρα δεν παντρεύεσαι άρα δεν κανεις παιδιά”. Τα στερεότυπα γενιουνται και πολλαπλασιάζονται σαν τις κατσαρίδες, κατάπλακόνωντας την πραγματική, δροσερή, ουσιαστική βούληση των ανθρώπων.
Μια ολόκληρη κοινωνία, εκπαιδεύεται λοιπόν από τον εκάστοτε κύριο Παπαδάκη, και μαθαίνει πως οι τυφλοί είναι άβουλοι, άσχετοι, ανέραστοι. Αυτά που μαθαίνει τα εφαρμόζει και στην πράξη, αν κρίνουμε από τις υποδομές και την παιδεία που αφορούν τους ΑμεΑ, αφήνοντας ηθελημένα στο περιθώριο τους τυφλούς, ακόμα κι αν οι ίδιοι δεν είναι ή δε θέλουν να είναι αλλά αδυνατούν να βγουν.
2η φαύλη λούμπα: “Δεδομενου λοιπόν ότι οι τυφλοί, αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία και να ερωτεύονται ενώ κυκλοφορούν με μπαστούνι άρα δεν είναι τυφλός”. Και τότε, τους χιλιάδες τυφλούς που είναι άνεργοι, κλεισμένοι στα σπίτια τους μπροστά από ένα PC, που φοβούνται να εκπαιδευτούν και ντρέπονται να κρατήσουν λευκό μπαστούνι, (γνωρίζω αρκετους ολικά τυφλους που βγαίνουν στο δρόμο χωρις μπαστούνι – μάλλον ζουν από τύχη) γιατί τους θεωρούμε “τυφλούς”; ‘Η μάλλον γιατί δεν κάνουμε κάτι σαν κοινωνία για να τους βοηθήσουμε; Θα σας απαντήσω γιατί: διότι σαν κοινωνία, εκπαιδευτικό σύστημα, ρημοτομια, αγορά εργασίας, οδηγική παιδεία, (ουσιαστική) υποστήριξη, κλπ κλπ, τους τυφλούς τους έχουμε γραμμένους, κάτι που αποδυκνείεται κι από την τόση μεγάλη άγνοια που εκφράζεται γι’ αυτούς. Κάποιον που τον θεωρείς ξεγραμμένο δεν τον βοηθάς. It’s a fact.
3η φαύλη λούμπα: ” ένας τυφλός δεν είναι δυνατόν να διαπράξει έγκλημα. Άρα ο συγκεκριμένος δεν είναι τυφλός”. Πάρα πολύ ωραία. Η στερεοτυπική σας άποψη, Κυρίες και Κύριοι, δίνει πάτημα στον δράστη! Διαβάστε τι δήλωσε κατά τη μεταφορά του στα δικαστήρια. “Τι να της έκανα; Αφού είμαι ΑμεΑ. 95% τυφλός είμαι!”
4η φαύλη λούμπα: Αναπαράγω τη δήλωση της κοπέλας – θύμα με όλο το σεβασμό και για εκπαιδευτικούς σκοπούς: “Ο δράστης μου ζητούσε να φοράω συνεχώς, ένα κοντό φόρεμα με τιράντες σε έντονο χρώμα ώστε να μπορεί να με διακρίνει”. Δηλαδή, ο τυφλός μπορεί να απαιτήσει ο,τιδηποτε μόνο και μόνο, επειδή είναι τυφλός! Το γεγονος πως μπορεί να είναι κι ανώμαλος, ούτε καν μας περνάει από το μυαλό… πόση αθωότητα – άγνοια ποιά;
5η φαύλη λούμπα: Οι δημοσιογράφοι έκριναν πως ο δραστης δεν είναι τυφλος -συν τις αλλοις, επειδή κατέβαινε μόνος του τις σκαλες -αυτη ήταν η εικόνα που μετέδωσαν τα media. Ενας ανθρωπος με απώλεια ορασης, μπορεί να είναι ικανος να κατέβει μια σκάλα, αλλά μπορεί να αδυνατεί να διακρίνει ένα φανάρι ή να διαβάσει μια επιγραφή. Η απώλεια όρασης είναι μια αναπηρία με δεκάδες διαφορετικές μεταξύ τους, παραμέτρους. “Τυφλός” δε σημαίνει κατά ανάγκη “σκοτάδι, πίσσα, μαυρίλα”. Σημαίνει, μη – ικανότητα οπτικής διεπαφής με το περιβάλλον σε διάφορες βαθμίδες που εξαρτώνται – επηρεάζονται από την αιτία της τύφλωσης, την σωματική κατάσταση του ανθρώπου, την εγκεφαλική του λειτουργία-αντιληπτική ικανότητα, την ικανότητα προσανατολισμου (νευρολογικό: τυφλός ή βλέπων ή τον έχεις ή δεν τον έχεις), την εκπαίδευση, την ψυχική κατάσταση, την προσωπικότητα, την τύχη, την οικογένεια… κλπ. Αγαπητοί μου, λησμονείτε πως η αντίληψη είναι υποκειμενική αίσθηση κι αυτό ισχύει για ολους ανεξαιρετως – ακόμα και για εσας με τα αετίσια μάτια. Εάν σαν μέλη μιας κοινωνίας είχατε αφυπνιστεί και νοιαστεί ώστε, ο κάθε άνθρωπος να αντιμετωπίζεται βάσει των προσωπικών αναγκών του, κι όχι με την τακτική της “τσουβαλοποιησης”, τα παιδιά σας θα είχαν ένα καλύτερο μέλλον.
6η φαύλη λούμπα. Ούτε οι δημοσιογράφοι, ούτε κι εμείς είμαστε γιατροί ή αρμόδιοι προκειμένου να αποφανθούμε εάν ο δράστης είναι όντως τυφλός. Βέβαια ζούμε στη χώρα, όπου ο καθένας υποπτεύεται τον άλλον, στατιστικές δεν υπάρχουν και η επίσημη πιστοποίηση – άρα ηγιης συναλλαγή με οποιονδήποτε αρμόδιο φορέα, χαλάει τις πελατειακές σχέσεις και δεν ευνοεί τη διαφθορά. Μην πέφτετε στη λούμπα. Εάν κάποιος που δηλώνει τυφλός δεν είναι πιστοποιημένος από το κράτος, αύριο εσείς που θα ασθενήσετε από κάτι (παράδειγμα), θα παραμείνετε στα αζήτητα, ερμεοι των λαϊκών δικαστών σας.
Σταματήστε να σπάτε τα μούτρα σας επάνω στα ίδια σας τα στερεότυπα. Τα σπάτε, γιατί μαθαίνετε λάθος, αφήνετε να σας διαχειριστούν λανθασμένα, παρασέρνεστε από απόψεις που έμμεσα ή άμεσα, κάποια στιγμή θα έχουν επιρροή επάνω σας ή επάνω σε όσους αγαπάτε. Και κυρίως δεν διακρίνετε το πραγματικό πρόβλημα, την πραγματική ανάγκη και την πραγματική ουσία.
Συγχωρήστε μου το κατεβατό, αλλά προσπαθώντας χρόνια να πρεσβεύω ένα “υγιές πρότυπο” ανθρώπου με απώλεια όρασης (παρ’ όλα τα στραβά μου), νιώθω να πνίγομαι μέσα στην τόση αμορφωσιά που ακόμα διέπει την Ελλάδα. Ειλικρινά, πνίγομαι.. αν κι ανήκω στη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, εξ ανέκαθεν δε πίστεψα πως εκπροσωπουμαι σε τίποτα κι από κανέναν…. ο σώζων εαυτόν σωθήτω”.
_____
* H Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, είναι ακτιβίστρια και συνιδρύτρια της σχολής σκύλων-οδηγών “Λάρα”. Σήμερα, εργάζεται ως ψυχολόγος στο Γ. Ν. Παίδων “η Αγία Σοφία”.
Εργάστηκε στην αλληλεπίδραση ανθρώπου/ υπολογιστή στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας.
Το 2013, έγινε μέλος Δ/Σ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκύλων-Οδηγών και ήταν η κύρια εισηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ψήφιση Οδηγίας για την κατασκευή καθολικά προσβάσιμων, κυβερνητικών ιστοχώρων.