ΠΕΑΛΣ: Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή- Τι προβλέπεται, συμπεράσματα, και ερωτήματα.

Στην πρόταση δημιουργίας Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και στην αποτελεσματική διαχείριση των Ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων, η ΠΕΑΛΣ τοποθετείται σχετικά.

Ολοκληρη η ανακοίνωση της ΠΕΑΛΣ:

“Στη συνέχεια του κειμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.) που είδε το φως της δημοσιότητας χθες 14-12-2015 και αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και στην αποτελεσματική διαχείριση των Ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων, η ΠΕΑΛΣ με την παρέμβαση αυτή επιχειρεί να διαφωτίσει τις σημαντικότερες πτυχές του ζητήματος αλλά και να θέσει τους προβληματισμούς και τα ερωτήματα που γεννώνται από τις παρατηρήσεις μας, πάντα στο πλαίσιο του θεσμικού μας ρόλου.

Το εν λόγω πολιτικό κείμενο που προφανώς θέτει τους βασικούς στρατηγικούς άξονες συζήτησης – διαπραγμάτευσης, αποτελείται από οκτώ τμήματα στα οποία συνοπτικά παρατίθενται οι εξής απόψεις – τοποθετήσεις της Ε.Ε., οι οποίες θα αποτελέσουν το βασικό πολιτικό πλαίσιο διαπραγμάτευσης:

I.Εισαγωγή
Περιγράφονται οι λόγοι που οδήγησαν στη διαμόρφωση του πολιτικού κειμένου ήτοι η έξαρση του φαινόμενου της παράνομης μετανάστευσης και συνακόλουθα τα κείμενα τα σχετικά που έχουν συμφωνηθεί από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς για μία πλήρως επιχειρησιακή Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και τα οφέλη που θα προκύψουν από αυτήν, ειδικά στην ελεύθερη διακίνηση εντός της Ε. Ένωσης χωρίς εσωτερικά σύνορα. Χρησιμοποιείται μάλιστα ο όρος που συνιστά αρχή «από κοινού ευθύνη- shared responsibility».

II. Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και η αρχή της από κοινού ευθύνης
Ο νέος οργανισμός ο οποίος θα γεννηθεί από τον FRONTEX και τις αρμόδιες Αρχές των Κ-Μ θα αποσκοπεί στη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής δυνατών συνοριακών διαχειρίσιμων στάνταρντ και στην προώθηση επιχειρησιακής υποστήριξης και παρέμβασης όπου απαιτείται προκειμένου να ανταποκριθεί σε επείγουσες κρίσεις στα εξωτερικά σύνορα. Επίσης θα συμβάλει στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης με το ρόλο του σε αυτές να ενδυναμώνεται. Ο Οργανισμός θα πρέπει να είναι σε θέση να παρεμβαίνει όταν οι εθνικές συνοριοφυλακές της πρώτης γραμμής των Κ-Μ για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μόνες τους τις προκλήσεις. Στην συγκεκριμένη ενότητα γίνεται αναφορά στο ότι η βοήθεια στα Κ-Μ της πρώτης γραμμής θα πρέπει να θεωρείται ως ευθύνη της Ε.Ε. και των Κ-Μ και να μοιράζεται.
*Σημείωση: τα θέματα έρευνας και διάσωσης απασχολούν έντονα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και εμπλέκονται θέματα όπως το FIR, ο εθνικός εναέριος χώρος κ.λπ. Θα επηρεάζεται ο συντονιστικός ρόλος των εθνικών Αρχών ή όχι; Ποια θα είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των νομικών εθνικών και διεθνών κειμένων; Διμερή θέματα που απασχολούν Κ-Μ με τρίτες χώρες πως θα διαχειρίζονται από τον Οργανισμό;

III. ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΏΝ ΕΛΕΓΧΩΝ

1.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ
Για να διασφαλιστεί η συνεχής παρακολούθηση της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων των Κ-Μ προτείνεται η ενδυνάμωση των υποχρεώσεων της συνεργασίας και της διάχυσης των πληροφοριών μεταξύ του Οργανισμού και των Εθνικών Αρχών. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η ίδρυση εντός του Οργανισμού ενός Κέντρου το οποίο θα παρακολουθεί τις μεταναστευτικές ροές προς και εντός της Ε.Ένωσης βάσει επικαιροποιημένης ανάλυσης κινδύνου και χρήσης του Κοινού Ενοποιημένου Μοντέλου Ανάλυσης Κινδύνου (CIRAM).
Για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού θα αξιοποιηθεί ο θεσμός των αξιωματικών συνδέσμων όπου θα τοποθετούνται από τον Οργανισμό σε συγκεκριμένες χώρες βάσει της ανάλυσης κινδύνου και κατόπιν διαβούλευσης με το Διοικητικό Συμβούλιο.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η εκτίμηση τρωτότητας η οποία θα συνιστά έναν υποχρεωτικό μηχανισμό για να βοηθάει στην αναγνώριση και εντοπισμό των αδυναμιών στην ενοποιημένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον μηχανισμό αξιολόγησης Σένγκεν.

2.ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ
Μία ταχεία εφεδρική δεξαμενή από 1500 εμπειρογνώμονες που ο Οργανισμός θα μπορεί να καλεί για να επέμβουν ταχέως στα σύνορα με ανάλογη εφεδρική δεξαμενή εξοπλισμού στην οποία θα συμβάλλουν τα Κ-Μ.
Προβλέπεται ότι η νέα δύναμη θα μπορεί να επεμβαίνει στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ένωσης. Σύμφωνα με την πρόταση, η νέα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα μπορεί να επεμβαίνει παρακάμπτοντας την εθνική βούληση. Αναφέρεται ότι «Η Κομισιόν θα έχει τη δυνατότητα να υιοθετεί μία εφαρμοστική απόφαση που θα καθορίζει ότι η κατάσταση σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι των εξωτερικών συνόρων απαιτεί επείγουσα δράση και θα αναθέτει στην υπηρεσία το έργο της εκτέλεσης των αναγκαίων επιχειρησιακών μέτρων». Προστίθεται επίσης  «σε επείγουσες καταστάσεις, η υπηρεσία θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει για να διασφαλίζει ότι θα αναλαμβάνεται δράση επί του εδάφους ακόμη και όπου δεν υπάρχει αίτημα για βοήθεια από το ενδιαφερόμενο κράτος – μέλος ή όπου αυτό το κράτος – μέλος θεωρεί ότι δεν υπάρχει ανάγκη για επιπρόσθετη επέμβαση».
Επίσης προβλέπεται ο καθοριστικός ρόλος του Οργανισμού στην ανάπτυξη hot spots ενώ επίσης ορίζεται η συνεργασία με τρίτες χώρες αναφερόμενη σε συνεργασία με την Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Σερβία.
* Σημείωση: Ποιος ο ρόλος του Κ-Μ και των Αρχών του με τις δυνάμεις που θα μεταβούν, υπό τη διοίκηση ποιου, ποιων, θα βρίσκονται οι δυνάμεις του Οργανισμού; Διμερή θέματα που απασχολούν το Κ-Μ με Τρίτη χώρα πως θα αντιμετωπίζονται από τον Οργανισμό;

3.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗΣ
Υπάρχουν περισσότερες από 300 πολιτικές και στρατιωτικές αρχές στα Κ-Μ για την εκτέλεση των καθηκόντων ακτοφυλακής σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η θαλάσσια ασφάλεια, η ασφάλεια, ελέγχου των συνόρων, έλεγχος της αλιείας κ.λπ. Μια λειτουργική προσέγγιση είναι απαραίτητη, έτσι ώστε οι εθνικές ακτοφυλακές να αποτελέσουν μέρος της ευρωπαϊκής ακτοφυλακής στο βαθμό που ασκούν καθήκοντα ελέγχου των συνόρων. Αποσκοπεί στο να τις φέρει πιο κοντά και σε επίπεδο Ε.Ένωσης αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ευθυγράμμιση των εντολών –πλαισίων που καθορίζουν οργανισμούς όπως η EMSA, EFCA,  και στενή συνεργασία των τριών οργανισμών σε επιχειρήσεις επιτήρησης στη Μεσόγειο όπως επίσης και στην ανταλλαγή πληροφοριών.

4.ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΩΝ
Ο Οργανισμός θα συντονίζει όλα τα καθήκοντα που σχετίζονται με την επιστροφή και θα παρέχει στα Κ-Μ όλο τον απαραίτητο τεχνικό και επιχειρησιακό εξοπλισμό για την αποτελεσματική επιστροφή των παράνομα διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Για τον  σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί εντός του Οργανισμού Γραφείο Επιστροφής το οποίο θα συνεργάζεται με τα Κ-Μ  για παρεμφερή σχετικά θέματα. Επίσης θα συσταθούν και Ευρωπαϊκές Ομάδες Επέμβασης Επιστροφών οι οποίες θα περιλαμβάνουν συνοδείες, παρακολούθηση και ειδικούς επιστροφών που θα μπορούν να αναπτύσσονται στα Κ-Μ. ενώ RAPIDS από τις εν λόγω ομάδες θα αναπτύσσονται είτε κατόπιν αιτήματος Κ-Μ  ή με πρωτοβουλία του Οργανισμού.
*Σημείωση: Ευνόητο είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση χρειάζεται εξειδίκευση, όροι, προϋποθέσεις, πως θα λειτουργούν, υπό τον συντονισμό εποπτεία ποιου, ποιων κ.λπ.

5.ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Η ανάπτυξη μηχανισμού για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ειδικότερα από υποβολή παραπόνων από άτομα που θεωρούν ότι έχουν παραβιαστεί. Τα Κ-Μ θα έχουν υποχρέωση να παράσχουν σχετικές πληροφορίες για την συγκεκριμένη καταγγελία.

IV.ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΕΝΓΚΕΝ
Σκοπός είναι η διασφάλιση ότι οι κανόνες Σένγκεν θα εφαρμόζονται το ίδιο στην Ε.Ένωση. Για να επιτευχθεί η ομοιόμορφη και περισσότερη εναρμονισμένη εφαρμογή των υπαρχόντων κανόνων και καλύτερη παγίωση των κανόνων Σένγκεν η Επιτροπή θα εργαστεί για να αντικατασταθούν οι διατάξεις «ελαφρού δικαίου» με νομικά δεσμευτικά μέτρα.

V.ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΥΝΟΡΩΝ ΣΕΝΓΚΕΝ
Στοχοποιημένη τροποποίηση των κανόνων Σένγκεν αποσκοπώντας στην ενδυνάμωση ελέγχων στα σύνορα με σκοπό να είναι δυνατή η αναγνώριση ατόμων που εκμεταλλευόμενοι το δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης στην κοινότητα μπορούν να αποτελέσουν απειλή στην εσωτερική ασφάλεια της περιοχής Σένγκεν περιορίζοντας τον κίνδυνο αυτό.

VI.ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ
Η διασφάλιση της αποτελεσματικής επιστροφής των υπηκόων τρίτων χωρών που μένουν παράνομα στην Ευρώπη είναι ένα βασικό συστατικό μίας ουσιώδους, αξιόπιστης και ανεκτής μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η εγκαθίδρυση ενός νέου ευρωπαϊκού ταξιδιωτικού εγγράφου για την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών στηριζόμενο σε έναν ομοιόμορφο τύπο και χρησιμοποιώντας επαυξημένες τεχνικές και μέτρων ασφαλείας που θα μπορούσαν να διασφαλίσουν μία μεγαλύτερη αποδοχή από τις τρίτες χώρες.

VII.EUROSUR
Αναφέρεται στο αναθεωρημένο εγχειρίδιο του EUROSUR (Καν. 1052/2013) και στον κομβικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν τα συντονιστικά κέντρα για την επιτήρηση των συνόρων που έχουν ιδρυθεί σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό τα οποία θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο και τα οποία τα Κ-Μ θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν καλύτερα για να ενδυναμώσουν τις ικανότητες αντίδρασης τους.

VIII.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με  την υιοθέτηση των προτεινόμενων μέτρων επιχειρείται ένα σημαντικό βήμα για Ευρωπαϊκή ενοποιημένη διαχείριση των συνόρων με απώτερο σκοπό να ξανακερδηθεί η αυτοπεποίθηση των πολιτών της Ε.Ένωσης στους εξωτερικούς ελέγχους και να διαφυλαχθεί χωρίς ελέγχους η ελεύθερη διακίνηση των πολιτών στο εσωτερικό.
Μετά τη συνοπτική περιγραφή ουσιωδών σημείων του συγκεκριμένου πολιτικού κειμένου τίθενται από την πλευρά μας αυτοδίκαια τα εξής ερωτήματα:

1.- Ποια η πολιτική – στρατηγική τοποθέτηση της Ελλάδας; Ποιο το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που θα ακολουθήσει; Ποιο είναι το στρατηγικό πολιτικό δόγμα που θα κατευθύνει τις διαπραγματευτικές της πολιτικές; Είναι αυτονόητο και δεδομένο πλέον ότι σε μεγάλο βαθμό η τελική συμφωνία που θα επιτευχθεί στο προαναφερόμενο πολιτικό κείμενο θα καθορίσει για τα προσεχή χρόνια την πορεία της Ε.Ένωσης, την έννοια της εθνικής κυριαρχίας και τις επιχειρησιακές δράσεις των Κ-Μ σε τομείς καίριους της εσωτερικής ασφάλειας και της δικαιοσύνης.

2.- Καθ΄ ύλην αρμόδια Υπουργεία όπως Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής τα οποία εμπεριέχουν τους κατ΄ εξοχήν επιχειρησιακούς φορείς ήτοι Ένοπλες Δυνάμεις, ΕΛ.ΑΣ., Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. θα κληθούν συλλογικά στη διαμόρφωση της συνολικής στρατηγικής διαπραγματευτικής πολιτικής;

3.-Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ήταν ενήμερη για τις εξελίξεις αυτές και ποια η διαδραστική σχέση με το Α.Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.; Το τελευταίο  είχε πληροφόρηση για τις εξελίξεις αυτές και αν είχε ποια η διαδραστική πολιτική που έχει αναπτύξει εντός του Αρχηγείου με τις αρμόδιες διευθύνσεις και υπηρεσίες αλλά και τους θεσμικά εκπροσώπους των στελεχών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.; Σε περίπτωση που δεν είχε πληροφόρηση πως σκέφτεται η στρατιωτική ηγεσία να κινηθεί στο μέλλον;

4.-Αναμφίβολα η σύσταση της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής αποτελούσε μία πρόταση της Χώρας μας για καιρό. Τώρα ήρθε η ώρα της αναμέτρησης με την πραγματοποίηση-υλοποίηση της ιδέας αυτής και σε κάθε περίπτωση η Χώρα μας θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για όλες τις εκδοχές και την αντιμετώπιση όλων των προκλήσεων που θέτει.

Η ΠΕΑΛΣ δεν είναι αρνητική απέναντι στο νέο εγχείρημα που προωθείται στη φύλαξη των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει όμως συλλογικά και με υπευθυνότητα να προσδιοριστούν όλες οι διαστάσεις που θέτει το εγχείρημα αυτό και να συμβαδίζουν με το εθνικό συμφέρον της Χώρας μας. Είναι επιπρόσθετα μία ευκαιρία που δίνεται στην Ελλάδα διαπραγματευτικά να καθορίσει με σαφήνεια τις εξελίξεις αλλά και να συμμετάσχει κομβικά με στελέχη της σε καίρια πόστα σε αυτόν τον υπό γέννηση Οργανισμό καθώς το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ και η ΕΛ.ΑΣ. αποτελούν τους φορείς που θα συμμετάσχουν στην αποτελεσματική διαχείριση των Ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων.

Σε κάθε περίπτωση η ΠΕΑΛΣ θα είναι αρωγός με τεχνογνωσία και μέλη της σε αυτή την νέα πρόκληση συμβάλλοντας με υπευθυνότητα στην χάραξη και υλοποίηση εθνικής στρατηγικής σύμφωνης με το εθνικό συμφέρον της Χώρας”.

Νάντια Αλεξίου- NantiaReport