Η εταιρική κατασκοπεία, παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, βρίσκεται σε μεγάλη έξαρση. Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα περιστατικά υποκλοπών εταιρικών πληροφοριών από ανταγωνιστές, δεν βλέπουν πότε το φως της δημοσιότητας, ακόμα και όταν αποδειχθούν, υπάρχει γενικά η αίσθηση ότι μια μεγάλη πλειοψηφία εταιριών, παρακολουθούνται.
Ποια είναι τα σύγχρονα αντίμετρα παρακολούθησης!
Το κυριότερο συμπέρασμα που προέκυψε έπειτα τη συνάντηση που είχαμε με τα στελέχη της Χ-Tracking, είναι ότι πλέον, οι ηλεκτρονικές μικρό-συσκευές υποκλοπών και εταιρικής κατασκοπείας είναι πάρα πολύ φθηνές, έτσι ώστε ο οποιοδήποτε να μπορεί να τις αγοράσει από οπουδήποτε. Ως αποτέλεσμα, οι απειλές αυτού του είδους έχουν αυξηθεί σημαντικά και η ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ανίχνευση και εξουδετέρωση των συσκευών παρακολούθησης, είναι σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ.
Η εταιρική κατασκοπεία, παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, βρίσκεται σε μεγάλη έξαρση. Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα περιστατικά υποκλοπών εταιρικών πληροφοριών από ανταγωνιστές, δεν βλέπουν πότε το φως της δημοσιότητας, ακόμα και όταν αποδειχθούν, υπάρχει γενικά η αίσθηση ότι μια μεγάλη πλειοψηφία εταιριών, παρακολουθούνται. Την ίδια αντίληψη, έχουν και τα στελέχη της X-Tracking, μιας εταιρείας εξειδικευμένης στο τομέα της ανίχνευσης ηλεκτρονικών συσκευών παρακολούθησης, τα γραφεία της οποίας επισκεφτήκαμε πρόσφατα.
Συγκεκριμένα, συναντήσαμε τον Ιδρυτή και Διευθυντή της εταιρίας Λεωνίδα Μακάροβ, καθώς και τον Τεχνικό Σύμβουλο Αναστάσιο Καλυβόπουλο, με μια πολύχρονη εμπειρία στο χώρο των ηλεκτρονικών αντιμέτρων, έχοντας ασχοληθεί με πάρα πολλές αντίστοιχες υποθέσεις. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης μας, είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε για τις εξελίξεις στο τομέα των υποκλοπών πληροφοριών, της παρακολούθησης και της εταιρικής κατασκοπείας σήμερα, καθώς επίσης και να μάθουμε για τα σύγχρονα αντίμετρα παρακολούθησης και τον εξοπλισμό ανίχνευσης συσκευών υποκλοπής, που διακρίνονται υπό τον όρο TSCM (Technical Surveillance Counter Measures).
Τα δυο στελέχη της X-Tracking, με βάση την υψηλή τεχνογνωσία στο συγκεκριμένο τομέα που διαθέτουν, μας μίλησαν καταρχήν για τις μεθόδους και τα κίνητρα της εταιρικής κατασκοπείας καθώς για τους συνήθεις ύποπτους για την τέλεση των παράνομων παρακολουθήσεων.
Οι βασικότερες απειλές λοιπόν προέρχονται από το εσωτερικό μας εταιρίας όπως μας ανέφεραν. Απιστία συνεταίρων, κακόβουλες ενέργειες υπαλλήλων που είτε έχουν χρηματιστεί από ανταγωνιστές, είτε είναι δυσαρεστημένοι και θέλουν να εκδικηθούν τον επιχειρηματία για διαφόρους λόγους, αποτελούν τις συνηθέστερες πηγές εταιρικής κατασκοπείας, μέσω της υφαρπαγής εταιρικών κρίσιμων πληροφοριών και υποκλοπών συνομιλιών. Μια επίσης συνηθισμένη διαδικασία, είναι η χρησιμοποίηση ενός επισκέπτη ή μέλους μιας ομάδας που αναλαμβάνει διάφορες έκτακτες ή μόνιμες εργασίες στις εταιρικές εγκαταστάσεις (καθαρισμοί, ασφάλεια, συντηρήσεις, επισκευές κ.λπ.). Και στις δυο περιπτώσεις -εσωτερικής ή εξωτερικής απειλής- βασικός στόχος των κατασκόπων είναι να κρύψουν σε κάποιο σημείο μια ηλεκτρονική μικροσυσκευή μακροχρόνιας καταγραφής, την οποία μπορούν να πάρουν πίσω σε ένα δεύτερο χρόνο ή να εγκαταστήσουν κάπου ένα μόνιμο “κοριό” ενεργής παρακολούθησης.
Οι παραδοσιακές και σύγχρονες συσκευές παρακολουθήσεων
Αξίζει να αναφέρουμε ότι όπως μας πληροφόρησαν οι άνθρωποι της X-Tracking, σήμερα υπάρχουν ηλεκτρονικές συσκευές καταγραφής, με πολύ μεγάλες δυνατότητες διάρκειας εγγραφής που φθάνει και ξεπερνάει ακόμα και τον ένα μήνα, αλλά και με μεγάλη διάρκεια λειτουργίας με τροφοδοσία από μπαταρία. Σε περίπτωση μάλιστα, που υπάρχει δυνατότητα και τροφοδοσίας της συγκεκριμένης συσκευής με ηλεκτρικό ρεύμα από κάποιον που μπορεί να κινείται με σχετική άνεση και σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ένα χώρο, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο εύκολα για τον κατάσκοπό και πολύ πιο επώδυνα για τον επιχειρηματία.
Οι κρυφές ηλεκτρονικές μικρο-συσκευές πολύωρης πλέον ηχητικής καταγραφής, οι λεγόμενοι κοριοί, αποτελούν και σήμερα τα βασικότερα μέσα παρακολούθησης χώρων. Σήμερα όμως, είναι πολύ περισσότερο τεχνολογικά εξελιγμένοι και μάλιστα μπορεί κάποιος να τους βρει σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές (από €50) και ελεύθερους προς πώληση στο Internet.
Πιο συγκεκριμένα, οι νεότερες συσκευές καταγραφής για την παρακολούθηση χώρων είναι ακόμα πιο μικρές και μπορεί να φθάνουν το μέγεθος ενός κέρματος ή ακόμα μικρότερες. Αποτελούνται από διάφορες μονάδες μικροφώνων κάθε τύπου (καλωδιακά, ασύρματα, επαγωγικά, τοιχοποιίας, κ.ά.), πομποί, μονάδες GSM, laser, κ.ά. Πολλές από αυτές τις μονάδες μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε φορητό αντικείμενο όπως ένα τροφοδοτικό, έναν αναπτήρα ή κλειδί ή ακόμα και σε ραφτούν σε ένα ρούχο. Υπάρχουν φυσικά και οι κοριοί παρακολούθησης για μόνιμη τοποθέτηση, που ο κατάσκοπός μπορεί να ενσωματώσει σε ένα πολύμπριζο, σε δομημένη καλωδίωση, σε λάμπες φωτισμού ή πίσω από ένα έπιπλο ή κάδρο κ.λπ. Πολλές από αυτές τις συσκευές έχουν τη δυνατότητα να επιτρέπουν παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο. Πιο αναλυτικά, τα μικρόφωνα καλωδίου είναι το πιο απλό, αλλά ίσως και το πιο επικίνδυνο μέσο παρακολούθησης. Τα ασύρματα μικρόφωνα, μπορεί να είναι και τηλεχειριζόμενα, έτσι ώστε να κλείνουν και να ανοίγουν δηλαδή με ένα τηλεχειριστήριο προκειμένου να γίνεται δυσκολότερη η ανακάλυψη τους και να διατηρούν περισσότερο την ισχύ της μπαταρίας τους. Οι πομποί RF και τα επαγωγικά μικρόφωνα επίσης, χρησιμοποιούνται ευρέως σε δράσεις κατασκοπείας, ενώ αρκετά διαδεδομένα είναι και τα μικρόφωνα τοιχοποιίας.
Προφανώς δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε τις μικρο-κάμερες που μπορούν να τοποθετηθούν κρυφά οπουδήποτε, είτε σε κάποιο αντικείμενο διακόσμησης ή έπιπλο, είτε σε κάποιο εξοπλισμό καθημερινής χρήσης, όπως ένα φορτιστή, ρολόι, γυαλιά, στυλό και άλλα φορητά αντικείμενα ή ακόμα και σε ένα ανιχνευτή κίνησης ή πυρκαγιάς.
Μια από τις νεότερες μεθόδους παρακολουθήσεων είναι η χρήση πιστωτικών καρτών ως εξοπλισμός ψηφιακής καταγραφής όπως μας επισήμαναν οι ειδικοί της X-Tracking. Η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται ιδιαίτερα εξελιγμένη και το κόστος της είναι αρκετά μεγάλο.
Ένα ακόμα κίνδυνος σχετικά με τις παρακολουθήσεις, είναι οι μονάδες GPS οχημάτων που πλέον έχουν δυνατότητα σύνδεσης με Wifi και δυνατότητες καταγραφής συνομιλιών αλλά και ζωντανής ηχητικής παρακολούθησης.
Πιο εξελιγμένοι “επαγγελματίες” χρησιμοποιούν και πιο προηγμένες συσκευές υποκλοπών και παρακολουθήσεων, όπως τα παραβολικά laser. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν δύο τύποι παραβολικών laser. Ο συνηθέστερος τύπος, είναι μια συσκευή laser που στοχεύει στο τζάμι των παραθύρων και έχει τη δυνατότητα να “ακούσει” τι γίνεται στο χώρο, μέσω της αντανάκλασης της πίεσης που συλλέγει και την οποία μετατρέπει σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα και ήχο.
Τα τελευταία δυο χρόνια έχει κάνει την εμφάνιση του και ο πομπός φάσματος, που στην ουσία είναι σαν ένα κιάλι που στοχεύει σε λαμπτήρες, ενώ πίσω στο οφθαλμοσκόπιο του διαθέτει ένα ειδικό τύμπανο που μετατρέπει το φως που συλλέγει σε ηλεκτρομαγνητικά σήματα, αντανακλώντας και σε αυτή την περίπτωση την εκάστοτε φωνή ή άλλο ήχο που υπάρχει στο χώρο.
Στην επικαιρότητα και στην «ατζέντα των κατασκόπων» είναι πάντα φυσικά η παρακολούθηση των συνομιλιών μέσω των κινητών τηλεφώνων, αλλά και των σταθερών τηλεφωνικών συσκευών με παγίδευση της τηλεφωνικής γραμμής ή του Καφάο, μια μέθοδο παλιά και πάντα αποτελεσματική.
Οι ειδικοί της X-Tracking μας τόνισαν χαρακτηριστικά ότι ειδικά σήμερα τα νέα κινητά τηλέφωνα είναι μη ασφαλή. Η παγίδευση των κινητών τηλεφώνων σε αυτό το επίπεδο υποκλοπών γίνεται με ειδικά πρόγραμμα που εγκαθίστανται κρυφά στις συσκευές, ενώ πλέον έχει διευρυνθεί η παρακολούθηση κινητών τηλεφώνων με τα γνωστά “βαλιτσκάκια” και από ιδιώτες, πέρα από τις κρατικές αρχές.
Μια επίσης αρκετά νέα μέθοδος κατασκοπείας (αλλά και αντικατασκοπείας) όπως μας ενημέρωσαν τα στελέχη της X-Tracking, είναι αυτή με χημικά μέσα. Ο στόχος της παρακολούθησης ωθείται να αγγίξει ή να πατήσει πάνω σε μια χημική αόρατη σκόνη και στη συνέχεια όπου και αν ακουμπήσει θα αφήνει ένα συγκεκριμένο αποτύπωμα που αναγνωρίζεται με ειδικό όργανο με υπεριώδεις ακτίνες.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα παραπάνω τεχνικά μέσα υποκλοπών που συζητήσαμε με τους ανθρώπους της X-Tracking, αφορούν το πιθανό πλαίσιο ενεργειών παρακολουθήσεων από ανταγωνιστές ή άλλους κακόβουλους δράστες, με σκοπό την εταιρική κατασκοπεία και όχι στο επίπεδο κατασκοπείας μεταξύ κρατών ή στρατών ή υποκλοπών για τη διερεύνηση εγκλημάτων που σίγουρα χρησιμοποιούν ακόμα πιο εξελιγμένες μεθόδους παρακολούθησης από κρατικές αρχές.
Ποιοι κινδυνεύουν και πως μπορούν να το αντιληφθούν;
Ζητήσαμε στη συνέχεια από τα στελέχη της X-Tracking, να μας πούνε ποιες είναι θεωρητικά οι ενδείξεις – προειδοποιητικά σημάδια, προκειμένου κάποιος να αντιληφθεί ότι είναι πιθανόν να έχει “παγιδευτεί”. Καταρχήν, δυνητικός στόχος εταιρικής κατασκοπείας θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε επιχειρηματίας ή στέλεχος, διαχειρίζεται κρίσιμες εταιρικές πληροφορίες. Όσο μεγαλύτερη είναι η αξία αυτών των πληροφοριών που κατέχει και διαχειρίζεται κάποιος, τόσο πιο πιθανό είναι να αποτελέσει στόχο υποκλοπών. Σε κάθε περίπτωση, ένας επιχειρηματίας θα πρέπει να αναρωτηθεί τι συμβαίνει, όταν αντιληφθεί ότι πληροφορίες και θέματα κλειστών συναντήσεων αρχίζουν να γίνονται ευρέως γνωστά. Η διαρροή πληροφοριών που υποτίθεται γνωρίζει μια συγκεκριμένη και έμπιστη ομάδα συνεργατών, αποτελεί πάντα τη βασικότερη ένδειξη εταιρικής κατασκοπείας.
Μια τεχνική προκειμένου κάποιος να αναγνωρίσει αν τον παρακολουθούν ή όχι, είναι όπως λέμε στην καθομιλουμένη “να ρίξει άδεια για να πιάσει γεμάτα”, δηλαδή να διοχετεύσει παραπλανητικές πληροφορίες, προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο αυτές έχουν διαρρεύσει.
Από τεχνικής πλευράς, περίεργοι ήχοι στις τηλεφωνικές συνομιλίες ή άλλες παράξενες αλλαγές στις τηλεφωνικές γραμμές θα πρέπει σίγουρα να μας προβληματίσουν. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και μέχρι να γίνει ο απαραίτητος έλεγχος από ειδικούς θα πρέπει να μην χρησιμοποιείται η συγκεκριμένη τηλεφωνική συσκευή ή σύνδεση.
Αντίμετρα προστασίας από παρακολουθήσεις
Σε κάθε περίπτωση και σε ότι αφορά τα αντίμετρα και την προστασία από υποκλοπές, πέρα από τον τεχνολογικό εξοπλισμό ανίχνευσης των συσκευών παρακολούθησης, ο βασικότερος παράγοντας είναι ο άνθρωπος και η εξειδίκευση που έχει γύρω από το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Το πρώτο πράγμα λοιπόν που συμβουλεύει η ομάδα της X-Tracking, να κάνει κάποιος που είτε θεωρεί ότι έχει πέσει θύμα υποκλοπών και θέλει να ανακτήσει το απόρρητο του, είτε θέλει προληπτικά να εξασφαλίσει ότι δεν θα παγιδευτεί από κάποιο κοριό παρακολούθησης, είναι να απευθυνθεί σε εξειδικευμένους επαγγελματίες TSCM, που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία, αντίληψη του θέματος και φυσικά τον απαραίτητο σύγχρονο εξοπλισμό.
Η πρώτη ενέργεια των εξειδικευμένων επαγγελματιών TSCM, θα είναι μια μελέτη εκτίμησης των απειλών, προκειμένου να εντοπίσουν τα ευάλωτα σημεία στα οποία μπορεί να έχει τοποθετηθεί μια μικροσυσκευή παρακολούθησης σε ένα χώρο.
Στην ουσία ο έλεγχος που γίνεται, μπορεί να διακριθεί σε δυο κατηγορίες: για συσκευές που εκπέμπουν στο φάσμα των συχνοτήτων και για συσκευές που δεν εκπέμπουν.
Ο πλήρης έλεγχος σε ένα χώρο ή όχημα δρόμου, πλεούμενου σκάφους ή αεροσκάφος, περιλαμβάνει σάρωση του φάσματος συχνοτήτων έως και τα 12Ghz για τον εντοπισμό όλων των ειδών συσκευών υποκλοπής που εκπέμπουν στο φάσμα, όπως: κοριοί, μικροκάμερες, πομποί, κινητά τηλέφωνα, GPS trackers, wifi και Bluetooth συσκευές.
O εξοπλισμός που χρησιμοποιεί η X-Tracking, είναι απόλυτα επαγγελματικός και αξιόπιστος. Για την ανίχνευση συσκευών που εκπέμπουν,χρησιμοποιείται ένας αναλυτής φάσματος από 15 Mhz έως 2.7 Ghz και σε ορισμένες περιπτώσεις ένας ακόμα μεγαλύτερος αναλυτής φάσματος πολύ υψηλών συχνοτήτων από 140Mhz μέχρι 20Ghz, που επιτυγχάνει αναδιαμόρφωση, ώστε όχι μόνο να εντοπίζει το σήμα και τη θέση του αλλά να μπορεί επιπρόσθετα να ακούει. Επίσης χρησιμοποιούνται θερμικές κάμερες.
Για τον εντοπισμό κρυφών συσκευών καταγραφής που δεν εκπέμπουν (π.χ. μικρόφωνα τοίχου, μικρόφωνα με καλωδίωση, ψηφιακοί εγγραφείς, ενσύρματες κάμερες κτλ.) απαιτείται πάνω από όλα αντίληψη και εμπειρία του ανθρώπου που θα κάνει τον έλεγχο, ενώ ως εξοπλισμός χρησιμοποιείται θερμική κάμερα για τον έλεγχο δομημένης καλωδίωσης ή τοίχων, καθώς επίσης και χρήση Μη γραμμικού ανιχνευτή ηλεκτρονικών κυκλωμάτων εν λειτουργία και όχι” δηλαδή Non Linear Junction Device (NLJD). Χωρίς αυτό το όργανο είναι αδύνατο κάποιος να εντοπίσει μια τέτοια συσκευή, μας λένε οι ειδικοί της X-Tracking
Η διασφάλιση των συνομιλιών και του απορρήτου, δεν σταματάει μόνο στον έλεγχο των χώρων και των οχημάτων, ο μεγαλύτερος εχθρός σήμερα βρίσκεται στην τσέπη μας όλη μέρα – κάθε μέρα, όπως λένε χαρακτηριστικά οι άνθρωποι της X-Tracking. Τα κινητά τηλέφωνα ( Smartphones ) είναι ο νούμερο ένα στόχος, όταν κάποιος θέλει να παρακολουθήσει κάποιον ή να προβεί δολιοφθορά λόγω της πληθώρας πληροφοριών που μπορεί να αντλήσει από μέσα και για αυτό απαιτείται ενδελεχής έλεγχος.
Κλείνοντας, ένα πολύ σημαντικό βήμα με έμφαση στην πρόληψη από απόπειρες παρακολούθησης είναι η δημιουργία ενός διασφαλισμένου χώρου από την αρχή, όπου θα μπορούν να γίνονται συσκέψεις χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος παρακολούθησης από τεχνικά μέσα, κάτι που η X-Tracking συμβουλεύει στις εταιρίες και αναλαμβάνει να υλοποιήσει.
________
* του Βλάση Αμανατίδη, securitymanager.gr