Η σημασία του Εθελοντισμού ειδικότερα τις δύσκολες αυτές ημέρες που περνάει η Χώρα μας με τις Πυρκαγιές, αναδεικνύει για άλλη μια φορά τον σημαντικό ρόλο που έχουν στο Επιχειρησιακό πεδίο οι εθελοντές σε ξηρά και θάλασσα, οι οποίοι συνδράμουν αποτελεσματικά στο έργο της Πολιτείας και στο πλευρό των Αρχών στον Εθνικό Σχεδιασμό Επιχειρήσεων από φυσικές καταστροφικές αιτίες.
Όμως, ο Νόμος 4029/2011 με τον οποίο συστάθηκε η Επικουρική Ακτοφυλακή, η οποία υπάγεται στο Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ-ΕΛ. ΑΚΤ.) και προβλέφθηκε θεσμικά ως οφείλαμε ο εθελοντισμός, δυστυχώς έμεινε ανεκτέλεστος από το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ).
Επειδή ως πρώην Διευθυντής της Λιμενικής Αστυνομίας, τυγχάνει και εγώ μαζί με άλλους λιγοστούς συναδέλφους μου να έχουμε χειριστεί με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τον σοβαρό αυτόν θεσμό για την άμεση ως οφείλαμε υλοποίηση του, παραθέτω παρακάτω ένα πλήρες ιστορικό, έτσι ώστε να καταλάβουμε (και προληπτικά πριν αντιμετωπίσουμε κάποιο ναυάγιο με τις συνέπειες του), που βρισκόμαστε σήμερα από την ψήφιση του ν. 4029/11 και τί πρέπει και μας καλεί το καθήκον να πράξουμε.
Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου το 2011 νομοσχεδίου για τη «Σύσταση και λειτουργία Επικουρικής Ακτοφυλακής», σκοπός του προτεινόμενου νομοσχεδίου ήταν να προωθηθεί και να οργανωθεί ο εθελοντισμός στη χώρα μας σε ιδιαίτερα σημαντικούς και ευαίσθητους τομείς, όπως είναι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών της χώρας, η καταπολέμηση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών, η πρόληψη και προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, καθώς και η έρευνα και διάσωση σε περίπτωση θαλάσσιων συμβάντων
Κατ’ ακολουθία, αυτό θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί μέσω της οργάνωσης ενός δικτύου εθελοντικών ομάδων πολιτών που θα δρούσαν υποστηρικτικά προς το έργο και την αποστολή του Λιμενικού σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, παρέχοντας συνδρομή με σαφή σχεδιασμό, συντονισμό και ανάλογη εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό, η υπό σύσταση Επικουρική Ακτοφυλακή θα συγκροτούνταν αποκλειστικά από εθελοντές και εθελόντριες οργανωμένους κατά Ομάδες Επικουρικής Ακτοφυλακής (ΟΜΕΑ), οι οποίες θα συνιστώνταν στις νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές ανά την επικράτεια και συγκεκριμένα, στα μέρη εκείνα όπου εδρεύουν Λιμενικές Αρχές. Μάλιστα επισημάνθηκε ότι, ο θεσμός αυτός είναι ήδη δοκιμασμένος σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία οι ΗΠΑ, αλλά και τις σκανδιναβικές χώρες, κράτη με μακρά ναυτική παράδοση και ιστορία, τα οποία έχουν από πολλών ετών υιοθετήσει και προάγει τον εθελοντισμό στα παραπάνω πεδία.
Παράλληλα, τονίστηκε ότι και στη χώρα μας οι Λιμενικές Αρχές υποστηρίζονται ήδη στο έργο τους από επαγγελματίες και ερασιτέχνες αλιείς, ναυτικούς, κυβερνήτες επαγγελματικών τουριστικών σκαφών, ιστιοπλόους, εκπαιδευτές θαλάσσιων μέσων αναψυχής και γενικότερα από ευαισθητοποιημένους πολίτες που τιμούν το νόμο των κυμάτων: «Βοήθα σήμερα αυτόν που κινδυνεύει στη θάλασσα, αύριο μπορεί να βρίσκεσαι στη θέση του», χωρίς ωστόσο να έχει θεσπιστεί προς τούτο συγκεκριμένη διαδικασία ανάπτυξης μεταξύ τους αλληλεπίδρασης και συντονισμού, ώστε, να τηρούνται – ακολουθούνται οι προβλεπόμενες εκείνες διαδικασίες που θα αποσκοπούν στην επίτευξη συγκροτημένης στοχοθεσίας προσανατολιζόμενης στην εξασφάλιση της προστασίας της ανθρώπινης ζωής, για τις συντρέχουσες εκείνες περιπτώσεις που θα τελεί υπό κίνδυνο. Για αυτό επισημάνθηκε το γεγονός ότι, «….ήδη υφίσταται στη χώρα μας υψηλός βαθμός ωριμότητας ως ικανή και αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου η Πολιτεία να προχωρήσει πλέον στη θεσμοθετημένη οργάνωση της εθελοντικής προσφοράς στο θαλάσσιο χώρο…» και «….με σκοπό την υλοποίηση αυτής της απόφασης, επιχειρείται, με το παρόν νομοσχέδιο, η καθιέρωση του θεσμού του Εθελοντή Ακτοφύλακα σε συνδυασμό πάντα με τη δημιουργία συγκροτημένων ομάδων, των ΟΜΕΑ….».
Ως εκ τούτου οι ΟΜΕΑ, θα δρούσαν υποστηρικτικά δίπλα στις Λιμενικές Αρχές και ο κάθε εθελοντής και εθελόντρια ακτοφύλακας της ΟΜΕΑ θα μετείχε στις εθελοντικές δράσεις της ομάδας του, σύμφωνα με τις γνώσεις και τις δεξιότητές του και την εκπαίδευση που θα προβλεπόταν από τον προτεινόμενο νόμο να του παρασχεθεί.
Με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση, «…η χώρα μας αποκτά ένα σημαντικό θεσμό δίνοντας στους πολίτες, άνδρες και γυναίκες, τη δυνατότητα ενεργής και οργανωμένης συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις, που σχετίζονται με την προστασία της θάλασσας και την έρευνα και διάσωση, αλλά και την παροχή συνδρομής για την ασφάλεια πλοίων και την ασφαλή θαλάσσια κυκλοφορία των ερασιτεχνικών σκαφών κάθε τύπου και είδους και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής.».
Κατ’ ακολουθία και στο πλαίσιο των προμνημονευμένων, στις 22/11/2011 δημοσιεύτηκε στο πρώτο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης και με αριθμό 245 ο Νόμος 4029 με τίτλο «Εθελοντισμός σε Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή και στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις».
Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 1 του εν λόγω Νόμου, αποστολή της Επικουρικής Ακτοφυλακής (ΕΠ.ΑΚΤ.) είναι η ενίσχυση και υποστήριξη του έργου των Λιμενικών Αρχών ανά την Επικράτεια, με την εθελούσια συμμετοχή πολιτών, ιδίως στους τομείς προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ασφάλειας ναυσιπλοΐας.
Ειδικότερα και σύμφωνα με την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου, η αποστολή της ΕΠ.ΑΚΤ. περιλαμβάνει συνδρομή:
– Στην πρόληψη και εφαρμογή μέτρων για την καταπολέμηση θαλάσσιας ρύπανσης.
– Στην προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα και στην έρευνα διάσωσης.
– Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
– Στην ασφάλεια πλού και στη θαλάσσια κυκλοφορία των ερασιτεχνικών σκαφών κάθε τύπου, καθώς και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής.
Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου τονίζεται ότι η ανωτέρω αποστολή ασκείται εντός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής, οι δε εθελοντές και εθελόντριες δεν εμπλέκονται σε δραστηριότητες σχετικές με την επιβολή του νόμου, καθώς και σε δραστηριότητες που άπτονται της εσωτερικής λειτουργίας των Λιμενικών Αρχών.
Σε συνάφεια και σύμφωνα με τις επιμέρους διευκρινίσεις που διαλαμβάνονται στην προαναφερθείσα αιτιολογική έκθεση όσον αφορά την επίμαχη διάταξη, ο σκοπός που τέθηκε αυτή είναι, ώστε, οι εθελοντές και εθελόντριες να μην εμπλέκονται σε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση μεταξύ της αποστολής των στελεχών του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής και των πολιτών εθελοντών ακτοφυλάκων, γεγονός το οποίο εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσε να συμβεί αφού το γενικό συντονισμό και εποπτεία θα είχαν οι κατά τόπο αρμόδιες Λιμενικές Αρχές στις οποίες θα υπάγονταν οι αντίστοιχες ΟΜΕΑ. Δηλαδή, οι όποιες δράσεις των ΟΜΕΑ θα εποπτεύονταν, συντονίζονταν και γενικά θα φιλτράρονταν από τις Λιμενικές Αρχές, οι οποίες θα είχαν και επί της ουσίας την ευθύνη και την αδιάλειπτη παρακολούθηση της αγαστής εκτέλεσης των δράσεων αυτών.
Προς επίρρωση των ανωτέρω τίθεται υπόψη η παράγραφος 2 του άρθρου 3 του Νόμου, σύμφωνα με την οποία, «…οι ΟΜΕΑ υπάγονται διοικητικά και επιχειρησιακά στον Προϊστάμενο της Λιμενικής Αρχής στην έδρα της οποίας συνιστώνται. Σε κάθε ΟΜΕΑ ορίζεται ένας εθελοντής ακτοφύλακας ως συντονιστής που θα αποτελεί το σύνδεσμο της Ομάδας με τη λιμενική αρχή.».
Στο άρθρο 4 με τίτλο «Δράσεις των ΟΜΕΑ», ορίζεται ότι, «…οι δράσεις των ΟΜΕΑ ασκούνται υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του προϊσταμένου της λιμενικής αρχής στην οποία έχουν συσταθεί…», ενώ, στο ίδιο άρθρο αξίζει να σημειωθεί ότι, μεταξύ άλλων, σύμφωνα πάντα με την επίβλεψη και καθοδήγηση του προϊσταμένου της Λιμενικής Αρχής, οργανώνονται και διενεργούνται εκπαιδευτικά σεμινάρια για τα στελέχη που συγκροτούν την ομάδα, αναφορικά με θέματα ασφαλούς πλου, αντιμετώπισης δυσχερών περιστατικών για τους κατόχους αδειών χειριστών και ιδιοκτητών ταχύπλοων σκαφών, καθώς και χειριστές και ιδιοκτήτες λοιπών θαλάσσιων μέσων αναψυχής και ερασιτεχνικών σκαφών κάθε τύπου και είδους, με σκοπό τη βελτίωση των ναυτικών του γνώσεων και ικανοτήτων.
Κατ’ ακολουθία στο άρθρο 5 με τίτλο «Μέσα Εθελοντών», ορίζεται ότι «…Eθελοντής Aκτοφύλακας που είναι ιδιοκτήτης οχήματος ή σκάφους οποιουδήποτε είδους και τύπου ιδιωτικού υδροπλάνου ή ελικοπτέρου ή αεροπλάνου ή και οποιουδήποτε άλλου κατάλληλου για την εκτέλεση της αποστολής μέσου, επιτρέπεται, εφόσον επιθυμεί και το δηλώσει σχετικά, να το χρησιμοποιεί προς όφελος της ΟΜΕΑ.». Στο πλαίσιο αυτό, στις συντρέχουσες αυτές περιπτώσεις, τα μέσα αυτά, θα καταγράφονται στο ειδικό μητρώο χερσαίων πλωτών και εναέριων μέσων εθελοντών ακτοφυλάκων πού καθιερώνεται με το Νόμο, θα τηρείται από συγκεκριμένο Τμήμα Διεύθυνσης του Αρχηγείου Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., και το οποίο (μητρώο) θα διαβιβάζεται με μέριμνα του προαναφερθέντος Τμήματος στο Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) και στο Κέντρο Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ), με παράλληλη υποχρέωση του για τη διαρκή επικαιροποίησή του. Δηλαδή, με τον τρόπο αυτό, άμα τη σύσταση της ΕΠ.ΑΚΤ., θα καθιερωνόταν η δημιουργία και διαρκής επικαιροποίηση ενός μητρώου στο οποίο θα περιέρχονταν καταγεγραμμένα ανά την Ελλάδα όλα τα διαθέσιμα χερσαία πλωτά και εναέρια μέσα, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα ώρα και στιγμή για τη διαχείριση ενός περιστατικού οπουδήποτε ανά την Ελληνική Επικράτεια και στο πλαίσιο συνδυασμένης επιχείρησης μεταξύ μιας τοπικής ΟΜΕΑ και αντίστοιχης Λιμενικής Αρχής ή και περισσότερων επιχειρούντων, κατά περίπτωση.
Το άρθρο 6 του Νόμου με τίτλο «Εκπαίδευση Εθελοντών Ακτοφυλάκων», προβλέπει τη διενέργεια συγκεκριμένης θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης των εθελοντών ακτοφυλάκων, με συγκεκριμένες θεματικές ενότητες, πρόγραμμα και αντικείμενο εκπαίδευσης, καθώς και μετεκπαίδευσης στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό, με σκοπό τη διατήρηση της επιχειρησιακής τους ετοιμότητας, αποσκοπώντας στην έτι περαιτέρω ανάπτυξη αλληλεπίδρασης μεταξύ των στελεχών των Λιμενικών Αρχών και των κατά τόπους αρμόδιων ΟΜΕΑ.
Το άρθρο 9 επίσης προβλέπει την νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους ανασφάλιστους εθελοντές ακτοφύλακες που νοσηλεύονται εξαιτίας τραυματισμού ή άλλου ατυχήματος που προκλήθηκε κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους ή κατά τη συμμετοχή τους σε εθελοντικές δράσεις της ΕΠ.ΑΚΤ., ενώ, με το άρθρο 10 ορίζονται συγκεκριμένες ευεργετικές διατάξεις για τους εθελοντές ακτοφύλακες.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι, με το νόμο επιχειρείται η δημιουργία-σύσταση ενός Οργανισμού, ο οποίος θα υπάγεται υπό μία έννοια στο Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή, μέσω των κατά τόπους αρμόδιων Λιμενικών Αρχών, οι επιχειρησιακές δράσεις του οποίου (οργανισμού) θα τελούν υπό τη διαρκή εποπτεία και συντονισμό των Λιμενικών Αρχών, συνεπικουρώντας καθ’ αυτόν τον τρόπο στο έργο – αποστολή τους.
Δηλαδή, επί του πρακτέου, με τη δημιουργία της ΕΠ.ΑΚΤ. θα ενισχύονταν στο πεδίο επιχειρήσεων τα λιμενικά όργανα, επ΄ ωφελείας των δυνητικά κινδυνευόντων, κατά κύριο λόγο στο θαλάσσιο πεδίο.
Πέραν τούτου, θα αναπτυσσόταν μία αμφίδρομη σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ πολιτών και Λιμενικών Αρχών, με προφανή αποτελέσματα τη λυσιτελή αντιμετώπιση και διαχείριση των όποιων συμβάντων θα λάμβαναν χώρα στους χώρους δικαιοδοσίας του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, περισσότερο δε στους θαλάσσιους χώρους ευθύνης του. Η διαρκής εκπαίδευση και αλληλεπίδραση μεταξύ εθελοντών πολιτών και Λιμενικών στελεχών τόσο επί χερσαίου εδάφους, όσο κυρίως στο θαλάσσιο πεδίο, οπωσδήποτε θα συνέβαλε ένθεν και ένθεν στην απόκτηση τεχνογνωσίας, κτήση εμπειρίας στη διαχείριση συμβάντων στο επιχειρησιακό πεδίο, αλλά κυρίως στην ανάπτυξη στον ύψιστο βαθμό συνεργατικής σχέσης μεταξύ πολιτών και στελεχών του Λ.Σ.
Ο επίμαχος Νόμος, καθώς προαναφέρθηκε, δημοσιεύτηκε το 2011. Είναι γεγονός ότι, στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, το ενδιαφέρον από πλευράς πολιτών σε ολόκληρη την Επικράτεια κατέστη εξαιρετικά έντονο, ιδιαίτερα από νεαρές ηλικίες, αλλά και γενικότερα από ανθρώπους οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες πλωτών μέσων αναψυχής, πρώην ναυτικούς, αλλά και νησιώτες, οι οποίοι χάριν σεβασμού στο Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή και μίας ανείπωτης και αγνής αγάπης για τη γενέτειρά τους και τους ανθρώπους που είχαν κληθεί από την Πολιτεία να την προστατεύουν, είχαν τη διακαή επιθυμία να συνεισφέρουν με τις υπηρεσίες τους στο δύσκολο έργο και την αποστολή του.
Ωστόσο, για την πλήρη και ουσιαστική ενεργοποίηση της ΕΠ.ΑΚΤ., προϋπόθεση ήταν η έκδοση των αποφάσεων που προβλέπονται στα άρθρα 2 παρ. 3, 3 παρ. 3 και 8 παρ. 1 του εν λόγω νόμου.
Κατ ακολουθία, η τότε ορισθείσα νομοπαρασκευαστική επιτροπή προέβη στην κατάρτιση των αντίστοιχων σχεδίων Αποφάσεων, οι οποίες, εν τέλει και ενώ νομοτελειακά είχαν υποστεί την ανάλογη επεξεργασία από την αρμόδια τότε Διεύθυνση Οργάνωσης Νομοθεσίας του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, παρά ταύτα, ουδέποτε προωθήθηκε αρμοδίως η τελική έκδοση και δημοσίευσή τους, ώστε να ενεργοποιηθεί πλήρως η ΕΠ.ΑΚΤ.
Για άγνωστους λόγους μέχρι σήμερα οι επίμαχες Υπουργικές Αποφάσεις δεν έχουν εκδοθεί και δημοσιευτεί ώστε να πάρει σάρκα και οστά αυτός ο σημαντικότατος για τα Ελληνικά δεδομένα θεσμός, απομειώνοντας καθ’ αυτόν τον τρόπο εκ των πραγμάτων τις πιθανότητες απόλυτης διαχείρισης ενός συμβάντος στο πεδίο, κατά περίπτωση, όπως και του ποσοστού επιτυχίας κατά την περάτωση του.
Για παράδειγμα και, στο πλαίσιο εξέτασης των προπαρατεθέντων ως προς την πρακτική τους εφαρμογή, στη συντρέχουσα εκείνη – απευκταία – περίπτωση κατά την οποία προκληθεί ένα μεγάλο συμβάν, όπως ναυάγιο ή μεγάλη πυρκαγιά και, απαιτηθεί η άμεση επέμβαση δυνάμεων στο θαλάσσιο πεδίο, αφής στιγμής είχε συσταθεί η ΕΠ.ΑΚΤ., στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής και στο Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, θα υπήρχε συγκεκριμένη βάση δεδομένων με όλα τα διατιθέμενα σκάφη, αεροσκάφη χερσαία μέσα των εθελοντών Ακτοφυλάκων ανά την Επικράτεια, συμπεριλαμβανομένης εκ των πραγμάτων και της περιοχής όπου θα είχε λάβει χώρα το συγκεκριμένο συμβάν, όπως επίσης και των όμορων σε αυτή.
Κατ’ ακολουθία, η όποια ανάκληση των εθελοντών ακτοφυλάκων, είτε εγγύς του σημείου «0» είτε ευρύτερα – όσον αφορά τις όμορες Λιμενικές Αρχές – θα ήταν άμεση, αφού τα στοιχεία τους θα ήταν άμεσα προσβάσιμα στις βάσεις δεδομένων του Κέντρου Επιχειρήσεων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής αλλά, και στην βάση δεδομένων του/ων αρμόδιου/ων Λιμεναρχείου/ων, τα στελέχη του/ων οποίου/ων, ιδίως εκείνα που θα ενασχολούνταν κατεξοχήν στο πεδίο επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, εκ των πραγμάτων λόγω των συνεχών συνεκπαιδεύσεων, συνασκήσεων και λοιπών επιχειρησιακών κατά καιρούς δράσεων με τους εθελοντές της τοπικής ΟΜΕΑ, θα είχαν αναπτύξει με τους εν λόγω ουσιαστική αλληλεπίδραση, αμοιβαία επιχειρησιακή κουλτούρα-φιλοσοφία, άμεση επικοινωνία με τα διατιθέμενα προς τούτο μέσα, μειώνοντας εκ των πραγμάτων τους χρόνους απόκρισης και ως εκ τούτου επέμβασης στο σημείο «0», κατά τη διαχείριση του συμβάντος.
Δηλαδή, επί της ουσίας, λόγω των διαρκών συνασκήσεων, συνεκπαιδεύσεων κλπ, θα είχε καταστεί κάτι το κοινότυπο, στο πλαίσιο εξάλλου εφαρμογής του τοπικού εγχειριδίου διδακτέας ύλης που θα έπρεπε να είχε τηρηθεί, η διαχείριση ενός τέτοιου περιστατικού και οι όποιες σχετιζόμενες προς το σκοπό αυτό ενέργειες θα ήταν η εκ των πραγμάτων εύλογη απόρροια μιας προκύπτουσας τυποποίησης διαδικασιών και επιχειρησιακών ενεργειών, με πρωταγωνιστές τους εθελοντές της/ων ΟΜΕΑ και τα λιμενικά στελέχη της/ων τοπικής/ων Λιμενικής/ων Αρχής/ων. Παρενθετικά σημειώνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, για την επιτυχή έκβαση της διαχείρισης του όποιου υπό κρίση περιστατικού, είναι δυνατό να εκπληρώνονται ιδίως σωρευτικά, τα ακόλουθα κριτήρια:
– Ελάχιστος κατά το δυνατόν χρόνος απόκρισης, μετάβασης και επέμβασης στο σημείο μηδέν,
– Ανάπτυξη κοινής επιχειρηματικής κουλτούρας μεταξύ των εμπλεκομένων επιχειρησιακών δρώντων
– Τήρηση κοινού δίαυλου επικοινωνίας και κοινής γλώσσας επικοινωνίας,
– Έντονο το αίσθημα της ομάδας και υψηλό φρόνημα συνεργατικότητας μεταξύ των επιχειρησιακών δρώντων,
– Τήρηση των κάθετων δομών και της πυραμίδας ιεραρχίας (chain of command) μεταξύ των εμπλεκομένων στο τακτικό επίπεδο και ουσιαστική αλληλεπίδραση και αδιάλειπτη επικοινωνία και διεπαφή με τους συγκροτούντες το επιχειρησιακό επίπεδο,
– Κτηθείσα εμπειρία στο πεδίο, είτε λόγω παρόμοιων περιστατικών στο παρελθόν είτε παρελθοντικών συνεπιχειρήσεων, συνασκήσεων και λοιπά.
Όλα τα παραπάνω προφανώς θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν εκπληρωθεί αφής στιγμής είχαν ενεργοποιηθεί οι κατά τόπους ΟΜΕΑ και είχαν αλληλεπιδράσει κατάλληλα στο πλαίσιο των διατάξεων του προαναφερθέντος Νόμου με τα λιμενικά στελέχη των κατά τόπους Λιμενικών Αρχών στο πλαίσιο της τήρησης τυποποιημένων διαδικασιών, ως απόρροιας των οριζόμενων στον επίμαχο Νόμο και στις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού αποφάσεις.
Κάτι τέτοιο, όμως, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ καθώς, όπως προαναφέρθηκε, οι εν λόγω Υπουργικές Αποφάσεις δεν έχουν ακόμα εκδοθεί ώστε να έχει ενεργοποιηθεί ο θεσμός της Επικουρικής Ακτοφυλακής, καθιστώντας το όλο εγχείρημα ένα μακρόπνοο σχέδιο σε μια Χώρα με τέτοια θαλάσσια έκταση και μήκος ακτογραμμών, όπου θα έπρεπε ο θεσμός αυτός να προϋπήρχε ομού με την ίδρυση του ιδίου του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Πάντοτε στην μακρά ιστορία του το Λιμενικό Σώμα είχε στενές, σχεδόν συγγενικές, άρρηκτες, σχέσεις με τους πολίτες, κυρίως τους νησιώτες και περισσότερο δε τους ακρίτες των νησιωτικών περιοχών. Ο μακρύς επιχειρησιακός βραχίονας του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, όλα τα χρόνια της ζωής του, ήταν οι ανώνυμοι, φιλότιμοι και ανιδιοτελείς ψαράδες, οι καπεταναίοι των μικρών επαγγελματικών και ερασιτεχνικών τουριστικών σκαφών, οι μηχανικοί σκαφών, μηχανών, κλπ, ακόμα και οι νοικοκυρές που εγκάρδια και χωρίς γογγυσμούς, κάθε ώρα της ημέρας, οποτεδήποτε καθίστατο αυτό αναγκαίο, μαγείρευαν φαγητά για τους πεινασμένους και ταλαιπωρημένους μετανάστες που είχαν προηγουμένως διασωθεί από βέβαιο πνιγμό από τους ψαράδες ή τους καπεταναίους των επαγγελματικών ή/και ερασιτεχνικών σκαφών. Χωρίς αυτούς τους ανώνυμους ήρωες της διπλανής πόρτας, το Λιμενικό Σώμα θα ήταν τουλάχιστον μισό Σώμα, ένας ημιτελής οργανισμός, χωρίς στην ουσία να έχει το σημαντικότερο κομμάτι για να ζει και να αναπνέει, την ίδια του την καρδιά. Διότι, αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες, αυτοί αποτελούν στην ουσία την καρδιά του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής τους δύο αυτούς αιώνες ζωής του, πολλές καρδιές μικρών αλλά τεράστιων Ελλήνων, οι οποίες όλες μαζί ενωμένες συνιστούσαν και εξακολουθούν βεβαίως να συνιστούν την καρδιά του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, μία καρδιά αρραγής και διαρκώς παλλόμενη χαίροντας άκρας υγείας και αέναης ζωντάνιας. Και μετά από τόσα χρόνια, αναδύθηκε ο θεσμός της Επικουρικής Ακτοφυλακής, ώστε να πάρει σάρκα και οστά και να θωρακιστεί από τη λήθη του χρόνου αυτή η μακρόχρονη αγνή και εποικοδομητική σχέση μεταξύ Λιμενικών και ευσυνείδητων πολιτών, ώστε να δρομολογηθούν οι διαδικασίες εκείνες που θα ενδυνάμωναν έτι περισσότερο αυτή τη σχέση καθιστώντας την απόρθητη από τις όποιες διαβολές και νοσηρές πράξεις τρίτων που θα οδηγούσαν στη διάρρηξη ακόμα και οριστική διάσπασή τους, καθώς επίσης και να επιβραβευτούν επί της ουσίας ηθικά όλοι αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες και να λαμπρύνει τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο το μεγαλείο της ψυχής που κατέθεταν όλα αυτά τα χρόνια ανιδιοτελούς και επίπονης υπηρεσίας. Ωστόσο, τα πράγματα έμειναν στάσιμα, για άγνωστους λόγους δεν προχώρησαν οι αποφάσεις και δεν λειτούργησε ο θεσμός, προς απογοήτευση πάρα πολλών πολιτών, ιδίως νέων ανθρώπων, αλλά και εκείνων που δέσμιοι του ονείρου τους για μία άρρηκτη σχέση μεταξύ πολιτών και Λιμενικών στελεχών, εξακολουθούσαν να βρίσκονται ανά πάσα ώρα και στιγμή όρθιοι στις επάλξεις της επιχειρησιακής ετοιμότητας, να βοηθήσουν, να συνδράμουν, να δώσουν ένα κομμάτι της ψυχής τους, για το κοινό καλό, χωρίς κανένα αντάλλαγμα, μόνο ένα νεύμα ικανοποίησης και ένα απαλό χτύπημα στην πλάτη μετά από μια άγρια νύκτα με τα κύματα θα ήταν αρκετή αρκεί, να σωζόταν μία ανθρώπινη ζωή…
Στη Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας εκείνη την εποχή υπήρξε κατακλυσμός από ηλεκτρονικά μηνύματα ενδιαφερομένων που δήλωναν διακαώς επιθυμία να εγγραφούν στις κατά τόπους ΟΜΕΑ, ανθρώπων που επιθυμούσαν να καταχωρίσουν τα σκάφη τους στο ειδικό μητρώο, ανθρώπων που δήλωναν ότι γνωρίζουν κάποια τέχνη, όπως εκείνη του καραβομαραγκού και τάσσονταν χωρίς κανένα ενδοιασμό, χωρίς δεύτερη σκέψη, ως εθελοντές στο πλευρό του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής. Το μόνο που ήθελαν ήταν, να νιώθουν αυτή την ηθική ικανοποίηση να αποκαλούνται εθελοντές ακτοφύλακες, να φορούν το καπέλο της εθελοντικής ακτοφυλακής με το έμβλημά της, να νιώθουν ότι είναι και εκείνοι ένα νευραλγικό κομμάτι της τοπικής κοινωνίας και στο πλευρό της τοπικής Λιμενικής Αρχής.
Τίποτα όμως από όλα αυτά, προς μεγάλη τους απογοήτευση δεν υλοποιήθηκε, έμεινε εγκλωβισμένη όλη αυτή η θετική ενέργεια στο σκοτεινό δωμάτιο μιας άνευ λόγου γραφειοκρατίας, μία ενέργεια που θα μπορούσε να διαχυθεί στους τέσσερις ορίζοντες περίσσεια και απαράμιλλη στη λάμψη και στην ποσότητα, για το κοινό καλό, σώζοντας ζωές, κάνοντας τον κόσμο καλύτερο, λαμπρύνοντας τις ψυχές των ίδιων των εθελοντών, δίνοντας και σε εκείνους ένα σκοπό στη ζωή τους αλλά και ένα ισχυρό πλήγμα στη μιζέρια, την αμέλεια, την αδιαφορία……
Αγαπητοί φίλοι και φίλες αναγνώστες ,
Έχοντας ως πρωταρχικό γνώμονα την εξασφάλιση της ασφάλειας της ανθρώπινης ζωής, ως το μέγιστο αγαθό, ευελπιστούμε στην μελλοντική ενεργοποίηση της Επικουρικής Ακτοφυλακής, επ’ ωφελείας των δυνητικά κινδυνεύοντων κυρίως στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Ευελπιστούμε στην ενεργοποίηση του θεσμού αυτού, ώστε όλοι μαζί, πολίτες και ένστολοι, ενωμένοι με μεγαλείο ψυχής να κάνουμε ένα βήμα στο αύριο, να καταφέρουμε ένα πλήγμα στη στασιμότητα και τη μιζέρια….
Ας ατενίσουμε λοιπόν το αύριο, ας δώσουμε στην ανθρώπινη ζωή την αξία που της αναλογεί, ας οραματιστούμε όλοι μαζί, για εμάς και τα παιδιά μας, ας κτίσουμε ένα υγιές μέλλον για τα παιδιά των παιδιών μας, ΌΛΟΙ ΜΑΖΊ, έτσι όπως κάποτε είπε πολύ σοφά ο ήρωας Μακρυγιάννης:
«…Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι· όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ» ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς».
Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί….»
____________________
* Του Υποναυάρχου Λ.Σ-ΕΛ. ΑΚΤ (εα) ΣΠΑΝΟΥ Ιω. ΝΙΚΟΛΑΟΥ