Για τους πρόσφυγες που πέρασαν ατύπως στα Σκόπια την περασμένη Δευτέρα και επέστρεψαν εξίσου ατύπως στην Ελλάδα, τους διακινητές που δεν συλλαμβάνονται και τον τούρκο παρατηρητή στα hotspots των νησιών, για τον οποίο γίνεται «πολύ κακό για το τίποτα», μιλάει η Ζαχαρούλα τσιριγώτη στη συνέντευξή της στο «Βήμα».
Η πρώτη γυναίκα Στρατηγός στην Ελλάδα (πρόσφατα προήχθη σε αντιστράτηγο και προϊσταμένη του Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας) έγινε ευρύτερα γνωστή πέρυσι το καλοκαίρι, όταν, ως επικεφαλής του Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων, οργάνωσε και χειρίστηκε αποτελεσματικά την ταυτοποίηση του κύματος των προσφύγων στα νησιά.
Οσοι πέρασαν στην πΓΔΜ την Καθαρή Δευτέρα έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα;
«Ολοι όσοι πέρασαν τα σύνορα την Καθαρή Δευτέρα έχουν επιστρέψει. Πολλούς τους απέτρεψαν επί τόπου οι αρχές ασφαλείας της άλλης πλευράς. Δεν υπήρξε επίσημο ή προφορικό αίτημα επανεισδοχής προς την Ελλάδα. Με τον τρόπο που βγήκαν ξαναμπήκαν πίσω. Ο αριθμός τους είναι πολύ μικρότερος από εκείνον που κυκλοφορεί. Τους υπολογίσαμε γύρω στα 500 άτομα».
Η Ελλάδα επιστρέφει οικονομικούς μετανάστες στην Τουρκία;
«Από 1ης Ιανουαρίου οι Τούρκοι έχουν δεχθεί 619 Μαροκινούς, Αλγερινούς, Τυνήσιους, Πακιστανούς, πολίτες Μπανγκλαντές και σήμερα (σ.σ.: Τετάρτη) το πρωί απάντησαν επίσημα σε ένα αίτημά μας για 174 άτομα ότι δέχονται να πάρουν τους 161.
Το μοναδικό εργαλείο που διαθέτει η Ελληνική Αστυνομία είναι οι επανεισδοχές. Αλλά απαιτείται και η συνεργασία των διπλωματικών αρχών. Για παράδειγμα, η διπλωματική αρχή του Πακιστάν στην Αθήνα δεν χορηγεί ταξιδιωτικά έγγραφα στους Πακιστανούς που εκφράζουν την επιθυμία να μην επιστρέψουν στο Πακιστάν. Πάμε εμείς στην πρεσβεία και τους ζητάμε να κάνουν συνέντευξη σε 100 υπηκόους Πακιστάν γιατί, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε και το screening που τους έχουμε κάνει, είναι Πακιστανοί. Η πρεσβεία τους αναγνωρίζει αλλά δεν χορηγεί ταξιδιωτικό έγγραφο σε όποιον δεν θέλει και χωρίς ταξιδιωτικό έγγραφο δεν μπορεί να επιστραφεί στη χώρα του. Το ίδιο κάνει και η πρεσβεία του Μαρόκου. Χωρίς διαβατήριο δεν μπορούμε να κάνουμε ούτε αναγκαστική απέλαση».
Ο τούρκος παρατηρητής στα hotspots των ελληνικών νησιών τι ακριβώς θα κάνει;
«Εγινε πολύ κακό για το τίποτα. Από το 2001 η Ελλάδα έχει συμφωνία αστυνομικής συνεργασίας με την Τουρκία. Εμείς έχουμε τοποθετήσει αστυνομικό σύνδεσμο στην Αγκυρα από το 2002 ενώ η Τουρκία τοποθέτησε δικό της στην Αθήνα πριν από τέσσερα χρόνια. Ο ρόλος του είναι συμβουλευτικός και όχι επιχειρησιακός, βρίσκεται εκεί για να διευκολύνει και να επιταχύνει τη συνεργασία και την επικοινωνία μας με τις αντίστοιχες υπηρεσίες της Τουρκίας. Η Ελλάδα έχει αστυνομικούς συνδέσμους σε πολλά κράτη (σ.σ.: η κυρία τσιριγώτη έχει διατελέσει αστυνομικός σύνδεσμος στη Βουλγαρία το 1997-99), όπως και αρκετά κράτη έχουν αστυνομικούς συνδέσμους στη χώρα μας.
Αν δεν διαθέταμε αστυνομικό σύνδεσμο στα Σκόπια, θα ήταν πιο δύσκολη η δουλειά μας – όταν έκλειναν σταδιακά τα σύνορα, τον αστυνομικό σύνδεσμο φώναζαν και του έλεγαν: “Η Σερβία έκλεισε τα σύνορα, πρέπει να τα κλείσουμε κι εμείς. Ενημέρωσε τις υπηρεσίες σου”.
Επειδή θέλουμε να ενεργοποιήσουμε τον μηχανισμό επανεισδοχής στην Τουρκία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, θα μας διευκόλυνε αν στα κέντρα καταγραφής και ταυτοποίησης υπήρχε ένας εκπρόσωπος της τουρκικής πλευράς: εκείνος θα ενημερώνει τις υπηρεσίες του και εμείς θα τον πιέζουμε για να τηρούνται οι προθεσμίες. Αυτό που πετύχαμε με την υπογραφή του memorandum of intent (σ.σ.: στη Σμύρνη την περασμένη εβδομάδα, στου οποίου κειμένου τη διαπραγματευτική ομάδα συμμετείχε και η κυρία τσιριγώτη) είναι να στέλνουμε το αίτημα επανεισδοχής σε 48 ώρες, να απαντούν άμεσα οι Τούρκοι και να ολοκληρώνουμε σε 7 μέρες τη διαδικασία με την επιστροφή. Ως σήμερα έχει γίνει σεβαστό από την Τουρκία – αιτήματα που καταθέσαμε στις 11, 12 και 13 Μαρτίου απαντήθηκαν στις 16 Μαρτίου».
Εχουμε κάνει πρόοδο στην εξάρθρωση των κυκλωμάτων των διακινητών;
«Δεν είναι εύκολο να εξαρθρώσεις τα οργανωμένα κυκλώματα γιατί το κεφάλι μπορεί να βρίσκεται στο Πακιστάν και πυραμιδικά εξαπλώνονται σε όλες τις χώρες προέλευσης προσφύγων. Αυτοί που συλλαμβάνει το Λιμενικό είναι απλώς εκείνοι που οδηγούν τη βάρκα, τίποτε άλλο».
Η Τουρκία συνεργάζεται για την εξάρθρωσή τους;
«Δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε καλή συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Το νομικό πλαίσιο μεταξύ των δύο χωρών υφίσταται από το 2001, όμως η όλη συνεργασία πάντα καλύπτεται από την ομπρέλα της πολιτικής βούλησης».
Οι διακινητές αναζητούν εναλλακτικές διόδους μετά το κλείσιμο των συνόρων στην Ειδομένη;
«Το έδαφος της Αλβανίας έχει βουνά, είναι δύσκολα τα μονοπάτια. Επιχείρησαν δυο-τρεις φορές κάποιοι Μαροκινοί και η Αλβανία κατέθεσε αίτημα επανεισδοχής και τους δεχθήκαμε πίσω. Εκτιμώ ότι οι εναλλακτικές διαδρομές δεν θα είναι μέσω της Ελλάδας».
Πόσοι είναι οι οικονομικοί μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα σήμερα;
«Αυτή τη στιγμή το 35% είναι από τη Συρία, το 30% από το Αφγανιστάν και το 20% από το Ιράκ. Το 15% είναι αυτό που συλλαμβάνουμε. Καλό είναι οι υπόλοιποι να κάνουν αίτημα ασύλου και να μπουν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης».
Ποια η προτεραιότητα της Αστυνομίας στο Προσφυγικό σήμερα;
«Η τήρηση της τάξης στις ανοιχτές δομές φιλοξενίας, όπου καλό θα ήταν οι πρόσφυγες να είναι χωρισμένοι κατά εθνικότητα, και η ενεργοποίηση του μηχανισμού επανεισδοχής».
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
«Η ζωή κάνει κύκλους»
«Το 1982 μπήκα στη Σχολή Αστυφυλάκων, πρώην αστυνομία πόλεων, μετά έδωσα εξετάσεις και μπήκα στη Σχολή Αρχιφυλάκων και στη συνέχεια στη Σχολή Αξιωματικών. Η ζωή κάνει κύκλους: ξεκίνησα από αστυφύλακας στο Αλλοδαπών Πειραιά και πέρυσι έγινα υποστράτηγος και προϊστάμενη του Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων» λέει η κυρία τσιριγώτη. Μεγαλωμένη στον Πειραιά, μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και υπηρετήσει σε πολλές θέσεις που έχουν σχέση με το εξωτερικό: Διεύθυνση Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας, ΕΕ, διμερείς διαπραγματεύσεις κ.ά.
Είναι δύσκολο για μια γυναίκα να διακριθεί σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο;
«Είναι δύσκολο γιατί άλλες οι εποχές εκείνες και άλλες τώρα. Οι καιροί αλλάζουν και σήμερα η κοινωνία είναι πιο δεκτική στην εικόνα μιας γυναίκας σε υψηλή θέση στην Αστυνομία. Μια γυναίκα, για να φανεί η δουλειά της, πρέπει να δουλέψει περισσότερο απ’ όσο ένας άνδρας. Οταν όμως έχεις τη γνώση του αντικειμένου που χειρίζεσαι, γίνεσαι πιο εύκολα αποδεκτός».
*Τόνια Μποζανίνου/ ΒΗΜΑ