Σαν σήμερα, πριν 19 χρόνια, στις 14 Ιανουαρίου του 2000, ελικοπτέρου του ΕΚΑΒ σε αεροδιακομιδή ασθενούς από την Πάτμο, κατέπεσε παρασύροντας στο θάνατο πλήρωμα, γιατρό, νοσηλευτή και ασθενή, μέσα από τις μνήμες συνταξιούχου (σήμερα) δημοσιογράφου*
«Σχεδόν μόλις είχε αρχίσει το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του «STAR» εκείνο το παγωμένο βράδυ της 14ης Ιανουαρίου του 2001, που ακουγόταν ο αέρας να λυσσομανάει μέχρι την αίθουσα σύνταξης. Σχετικά, ήμασταν χαλαροί στο γραφείο του Αστυνομικού ρεπορτάζ. Είχαμε παραδώσει έγκαιρα τα θέματά μας και περιμέναμε να έρθει η σειρά μας, σύμφωνα με τον «οδηγό», για να παίξουν στον αέρα. Θυμάμαι μίλαγα τηλεφωνικά με έναν συνάδελφο του «MEGA» και ανταλλάσσαμε πληροφορίες για το ρεπορτάζ, όταν άκουσα από τον δέκτη αεροπορικών συχνοτήτων το οποίο είχαμε στο γραφείο και ήταν σχεδόν δίπλα μου: «Παν παν, παν παν, παν παν».
Ο συνάδελφος δεν πρόλαβε να ακούσει την ίδια εκφώνηση του σήματος κινδύνου την δεύτερη και τρίτη φορά. Είχα κλείσει το τηλέφωνο και δυνάμωσα την ένταση στον δέκτη: «Παν παν, παν παν, παν παν. Αγνοείται ελικόπτερο του ΕΚΑΒ από την Πάτμο με προορισμό το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Επιβαίνουν 5 άτομα. Η τελευταία του γνωστή θέση ήταν κοντά στη νησίδα Άγιος Γεώργιος. Προς άπαντα τα παραπλέοντα πλοία προσεγγίστε τη νήσο και πραγματοποιείστε αποστολή έρευνας και διάσωσης».
Η μετάδοση είχε τελειώσει και εγώ έβλεπα αποσβολωμένος το μηχάνημα, που το είχα σταματήσει στη συχνότητα 16 κινδύνου του «Ολυμπία Ράδιο», περιμένοντας ίσως να πει κάτι άλλο. Αυτό το άλλο δεν ερχόταν, αλλά αυτά που άκουσα ήταν αρκετά. Να επιβεβαιώσω τι; Το σήμα κινδύνου για ελικόπτερο; Αν είχε καταπέσει; Αν κατόρθωσε να προσγειωθεί στον Άγιο Γεώργιο; Προφανώς δεν θα γνώριζαν και οι ίδιοι στο Θάλαμο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Το τόλμησα όμως. Κατά τύχη βάρδια είχε ένας γνωστός μου αξιωματικός, που πράγματι μου επιβεβαίωσε ότι αγνοείται. Κάτι που ήξερα ήδη.
Αμέσως επικοινώνησα τηλεφωνικά με το κοντρόλ του «STAR», «Μάλλον έπεσε ελικόπτερο. Βγάλτε με στον αέρα». Δεν με ρώτησαν τίποτα άλλο. Με «πέρασαν» στο στούντιο και σε λίγο ακούω τον Τέρενς Κουίκ.
«Όμως κάτι πρέπει να έχει γίνει με ελικόπτερο. Στην τηλεφωνική μας γραμμή έχουμε τον Αστυνομικό μας Συντάκτη Βαγγέλη Μαρκουλή. Βαγγέλη σε ακούμε».
«Τέρενς πριν λίγα μόλις λεπτά, εκφωνήθηκε σήμα κινδύνου για …».
Τον έβλεπα στην τηλεόραση που άκουγε με ιδιαίτερη προσοχή και αγωνία. Φαντάζομαι με αυτόν και η υπόλοιπη Ελλάδα. Ανέφερα ακριβώς το σήμα που δόθηκε και πρόσθεσα ότι οι καιρικές συνθήκες στην περιοχή ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς. Με καταιγίδες έντονους ανέμους και ριπές που ξεπερνούν τους 40 κόμβους. Μάλιστα του τόνισα ότι πριν λίγο ανέφερε ο πύργος ότι στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, πνέουν άνεμοι με ριπές άνω των 42 κόμβων και αεροσκάφη της Ολυμπιακής έκαναν divert προς το αεροδρόμιο της Μυκόνου, ή έκαναν hold πάνω από την Αίγινα, μήπως βελτιωθούν οι συνθήκες.
Δεν πρόλαβα καλά καλά να κλείσω το τηλέφωνο, προκειμένου να ψάξω κάτι περισσότερο, όταν μπήκε στο γραφείο μου ο Στρατιωτικός Συντάκτης του Σταθμού Κώστας Σημαιωνίδης και με ρώτησε αν έχω κάποιες περισσότερες πληροφορίες γιατί επικοινώνησαν μαζί του από την βάση των Ελικοτπέρων στον Μαραθώνα για να «σηκώσουν» κάποιο το οποίο θα συμμετέχει στην έρευνα και διάσωση. Προφανώς δεν είχαν ενημερωθεί επίσημα.
Το χρονικό της πτήσης
Το μοιραίο ελικόπτερο, με 4 άτομα, κυβερνήτη, συγκυβερνήτη, την γιατρό Σοφία Μπεφόν και τον νοσηλευτή Γιώργο Λεβεντζώνη επέστρεφε από την Πάτμο, μεταφέροντας τον ασθενή Αγαπητό Βαρκάδο που είχε υποστεί καρδιακό επεισόδιο. Είχε απογειωθεί το μεσημέρι της 14ης Ιανουαρίου 2001 από το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Το ελικόπτερο προσγειώνεται δύο ώρες μετά στο ελικοδρόμιο της Πάτμου, αφού πρώτα είχε κάνει μια ενδιάμεση στάση στη Μύκονο για ανεφοδιασμό καυσίμων.
Οι καιρικές συνθήκες στην Αθήνα ήταν πολύ άσχημες και έπειτα από την επικοινωνία με τον βοηθό του Γραφείου Επιχειρήσεων της Helitalia, γίνεται συμφωνία αρχικά το ελικόπτερο να προσγειωθεί στη Σύρο.
Ο κυβερνήτης του ελικοπτέρου, μετά το τελευταίο δελτίο καιρού που λαμβάνει από το αεροδρόμιο της Μυκόνου, αποφασίζει να συνεχίσει την πτήση προς Αθήνα. Παρά την επικράτηση δυσμενών καιρικών συνθηκών, η πτήση δεν απαγορεύθηκε. Ο κυβερνήτης λαμβάνει εντολή από τον Ελεγκτή Προσεγγίσεως του αεροδρομίου Ελληνικού να κατευθυνθεί στην Αίγινα.
Επτά ναυτικά μίλια νότια του Σουνίου το ελικόπτερο εξαφανίζεται από τις οθόνες των τριών ραντάρ του συστήματος PALLAS και παύει κάθε εκπομπή. Αμέσως ακολούθησαν οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης από το ΕΚΣΕΔ (Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης).
Εξαιτίας της κακοκαιρίας, το ελικόπτερο προσέκρουσε με σφοδρότητα στην επιφάνεια της θάλασσας και το πενταμελές πλήρωμα βρήκε ακαριαίο θάνατο. Πέντε μέρες αργότερα, εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του ελικοπτέρου, ανοιχτά του Σουνίου κοντά στην νησίδα Άγιος Γεώργιος. Από τους πέντε επιβαίνοντες, βρέθηκε μόνο η σορός της ιατρού Σοφίας Μπεφόν, δύο μήνες μετά το δυστύχημα. Στις 18 Μαρτίου 2001, ψαράδες εντόπισαν το πτώμα της Σοφίας Μπεφόν στην παραλία Μπάλος των Χανίων.
Μετεωρολογικές συνθήκες
Κατά την ώρα του ατυχήµατος, στην περιοχή επικρατούσε νεφοσκεπής καιρός µε χαρακτηριστική παρουσία καταιγιδοφόρων νεφών, ισχυρών καταιγίδων µε φαινόµενα ισχυρής βροχής, πολύ περιορισµένης ορατότητας, µέτριων έως ισχυρών αναταράξεων και ανέµους Β.ΒΑ. σχεδόν θυελλώδεις έως θυελλώδεις (7-8Β), οι οποίοι πρόσκαιρα ξεπερνούσαν τα 9Β. Στην περιοχή του Α/∆ Ελληνικού σηµειώθηκαν ριπές ανέµου µέχρι 11Β.
Το πόρισμα για την πτώση
Το τι πραγματικά συνέβη, αναγράφεται στο πόρισμα της επιτροπής Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων. «Στις 16:24:20 το Ε/Π εξαφανίστηκε από τις οθόνες των τριών RADARs του συστήµατος PALLAS (Ελληνικού, Υµητού και Μερέντα) ενώ βρισκόταν σε συνεχή αριστερή στροφή σε ύψος 1700 ft, πορεία 016ο και ταχύτητα 111 Κt. Στο σημείο εκείνο και μετά δεν υφίσταται εκπομπή του transponder στο RADAR Μερέντα.
Με αριστερή κλίση και µεγάλη γωνία βυθίσεως το Ε/Π προσέκρουσε µε σφοδρότητα στην επιφάνεια της θαλάσσης. Κατά την πρόσκρουση απεκόπει το ουραίο τµήµα του, ενώ η καµπίνα διελύθει και βυθίστηκε αµέσως. Λόγω της σφοδρότητας της προσκρούσεως (άνω των 20 g’s) οι ζώνες των επιβαινόντων έσπασαν, µε αποτέλεσµα να επέλθει ο ακαριαίος θάνατός τους και τα σώµατά τους να παρασυρθούν απ’ τα θαλάσσια ρεύµατα, µακράν του σηµείου προσκρούσεως. Η ακριβής θέση προσκρούσεως του Ε/Π είναι 37ο 33΄Β και 24ο 03΄ Α, της οποίας το βάθος είναι 248 µέτρα».
Τα αίτια της πτώσης
Σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων, η συντριβή του ελικοπτέρου του ΕΚΑΒ, οφείλετε σε, «Στη συνέχιση της πτήσεως µε κανόνες VFR νύχτα και υπό µετεωρολογικές συνθήκες IMC. Η παραγνώριση της επικρατούσης κακοκαιρίας. Πιθανή απώλεια προσανατολισµού στο χώρο, η οποία οδήγησε σε αδυναµία ελέγχου της πτήσεως του Ε/Π µε αποτέλεσµα τη βύθιση και συντριβή του».
Στο πόρισμα αναφέρεται επίσης μεταξύ άλλων:
- ο κυβερνήτης παραγνώρισε την ύπαρξη καταιγιδοφόρων νεφών,
- ο συγκυβερνήτης είχε μικρή εμπειρία σε πτήσεις IFR και ότι είχε απεριόριστη εκτίμηση στο πρόσωπο του κυβερνήτη και διευθυντή του,
- δόθηκε από την Μύκονο προγενέστερο δελτίο καιρού, (15:20 αντί 15:50),
- χειριστές της HELITALIA με αναφορές τους είχαν επισημάνει ότι ορισμένες αποστολές νυχτερινών πτήσεων εξετελούντο παράτυπα,
- οι χειριστές δεν είχαν παρακολουθήσει οργανωμένη εκπαίδευση Διαχείρισης Δυναμικού Θαλάμου Διακυβέρνησης.
Σε φωτογραφικό υλικό που περιλαμβάνονται στο πόρισμα για τα αίτια της πτώσης του ελικοπτέρου, τα όργανα πτήσης του μοιραίου ελικοπτέρου που ανασύρθηκαν, είχε βύθιση 30 μοιρών και 30 μοίρες κλίση. Το ταχύμετρο έδειχνε 0 Κνοτς B/K 500 fpm (κάθοδος 500 πόδια ανά λεπτό) και υψόμετρο 300 πόδια. Τα κύρια τμήματα του ελικοπτέρου σε βάθος 248 μέτρων.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, το 2013 επικύρωσε απόφαση για την καταβολή οικονομικής αποζημίωσης στο ποσό των €600.000 , για τους συγγενείς της 35χρονης γιατρού Σοφίας Μπεφόν. Σύμφωνα με την απόφαση, κρίθηκε ότι υπάρχει ευθύνη του ελληνικού Δημοσίου και θα πρέπει να αποζημιώσει τους συγγενείς των θυμάτων. Το Εφετείο επιδίκασε ως αποζημίωση λόγω ψυχικής οδύνης από €200.000 στους δυο γονείς της αδικοχαμένης γιατρού και από €100.000 στον σύζυγό της και την αδελφή της».
_________________________________________________
* του Βαγγέλη Μαρκουλή, presspublika.gr