Με ιδιαίτερη εμπειρία στην διαχείριση περιστατικών χιονόπτωσης, Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ εα, παραθέτει την άποψή του, για την αντιμετώπιση της κακοκαιρίας «Ελπίς»
O Γιώργος Ελευθεράκης, Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α, αναφέρει, «Έχοντας διαχειριστεί χιονοπτώσεις ως Αιωματικός Τροχαίας σε περιφερειακά τμήματα (Κηφισιά, Αγ. Παρασκευή, Αττική Οδός) θα ήθελα να μεταφέρω κάποιες σκέψεις, για την πρόσφατη χιονόπτωση. Ας ξεκινήσουμε με τα δεδομένα.
1)Οι χιονοπτώσεις μπορούν να προβλεφθούν όσον αφορά την διάρκεια, την ένταση και τον γεωγραφικό χώρο, που θα εκδηλωθούν
2)Διαφορετικά επηρεάζονται οι κάτοικοι σε περιοχές όπου καταγράφονται συχνά χιονοπτώσεις και αλλιώς εκείνοι σε περιοχές όπου το φαινόμενο είναι σπάνιο.
3) Για την αντιμετώπιση των χιονοπτώσεων ο κρατικός μηχανισμός στηρίζεται σε ελάχιστους υπαλλήλους (για τους οποίους δεν ξέρουμε αν διαθέτουν την ανάλογη τεχνογνωσία), σε επιταγμένα μέσα και στις εταιρείες συντήρησης και εκμετάλλευσης αυτοκινητοδρόμων.
4)Το οδικό δίκτυο της χώρας ανήκει γενικά, στο Υπουργείο Μεταφορών, περιφέρειες και δήμους. Οι σιδηροτροχιές που κινούνται (τραμ, μετρό ηλεκτρικός) ανήκουν στο Υπ. Μεταφορών .Καθένας έχει την ευθύνη αναλογικά για την συντήρηση και λειτουργία της οδού.
5)Η κεντρική κυβέρνηση έχει την ευθύνη συντονισμού και αντιμετώπισης των κρίσεων. Για το λόγο αυτό διαθέτει ανάλογους μηχανισμούς επίβλεψης και ελέγχου.
6)Οι πολίτες μέσω της πληρωμής των φόρων, απαιτούν από τον κάθε φορέα, την εξυπηρέτηση των βιοτικών του αναγκών.
7)Πάντα υπάρχει η περίπτωση δυσκολίας αντιμετώπισης του φαινομένου, ενώ θεωρείται απαραίτητη η συνεργασία και η υπακοή των πολιτών.
8)Για την συντήρηση και λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων, έχει υπογραφεί σύμβαση μεταξύ του δημοσίου και κάθε εταιρείας διαχείρισης.
Η πρόσφατη χιονόπτωση προβλέφθηκε όσον αφορά όλα της τα χαρακτηριστικά από τους μετεωρολόγους. Από τα ΜΜΕ, άλλωστε, πληροφορηθήκαμε, ότι έγιναν οι σχετικές συσκέψεις, υπό τον πρόσφατα επιλεγμένο και έμπειρο Υπουργό Πολιτικής Προστασίας και διαχείρισης κρίσεων. Στις συσκέψεις αυτές συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των φορέων, αναλύεται κάθε φορά η κατάσταση και ερωτούνται οι φορείς αν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα. Το ίδιο μάλλον συνέβη και τώρα.
Στις αποθήκες της ΓΓΠΠ, υπήρχε αλάτι, σύγχρονα μηχανήματα με ερπύστριες, κουβέρτες και άλλα είδη ενώ στην διάθεση της είχε προσωπικό και εθελοντές. Ανάλογα μέσα υπήρχαν, θεωρώ και στους αυτοκινητόδρομους, φαγητό και νερό ήταν διαθέσιμο σε καντίνες της αστυνομίας ενώ είχαν κινητοποιηθεί οι ένοπλες δυνάμεις και η πυροσβεστική. Επίσης, οι πολίτες είχαν ενημερωθεί για την ένταση της χιονόπτωσης. Άρα ήμασταν –θεωρητικά- έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την χιονόπτωση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Καλύτερα από ποτέ άλλοτε.
Τελικά το φαινόμενο ήρθε λίγο νωρίτερα και κατά το κοινώς λεγόμενο «διαλύθηκε το σύμπαν». Σαν να μην έχει γίνει καμία προετοιμασία ζήσαμε τα εξής:
-Αποκλείστηκαν πολίτες σε όλες τις οδούς για ώρες
-Διακόπηκε η κυκλοφορία τραμ, ηλεκτρικού ΗΣΑΠ, λεωφορείων,
-ο αρμόδιος διαχειριστής άρχισε να κραυγάζει για ευθύνες, αντί να κινητοποιήσει τις δυνάμεις να προσφέρουν φαγητό-νερό-κουβέρτες-πρώτες βοήθειες στους αποκλεισμένους ,προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα υγείας ή ακόμη και θάνατοι.
-Δεν υπήρχε εκχιονιστικό μηχάνημα επί σιδηροτροχιών, για την λειτουργία των συρμών και διακόπηκε η κυκλοφορία τραμ, ηλεκτρικού ΗΣΑΠ.
-Δεν μπόρεσαν να μπουν τα λεωφορεία σε αμαξοστάσια, λόγω ατυχήματος με φορτηγό στην ίδια οδό.
-Δεν απαγορεύτηκε η κυκλοφορία φορτηγών και οχημάτων χωρίς αντιολισθητικές αλυσίδες στον αυτοκινητόδρομο της Αττικής οδού.
-Οι δημόσιοι υπάλληλοι έφυγαν από τις υπηρεσίες τους περί την 12:00 αφού είχε ενταθεί το φαινόμενο.
-Η εισαγγελέας πρωτοδικών παρήγγειλε εν τέλει έρευνα.
Για να επιτύχει κανείς όλα αυτά, θα έπρεπε να το προσπαθήσει, από μόνα τους δεν γίνονται.
Έχουμε αντιμετωπίσει χιονοπτώσεις και άλλες φορές, με λιγότερα μέσα. Ποτέ δεν υπήρξε αυτός ο αποσυντονισμός. Δεν μπορώ να δω, μια υπηρεσία που να επιχείρησε, δεν μπορώ να δω ποια υπηρεσία προέβλεψε, δεν μπορώ να δω ποια υπηρεσία προσέφερε. Οι αυτοκινητόδρομοι σίγουρα έτρεξαν λόγω των συμβάσεων που έχουν υπογράψει. Οι άλλες υπηρεσίες που βρίσκονταν; Τι συμβαίνει συνήθως;
Η συνήθης επιχείρηση συνήθως περιλαμβάνει τα εξής:
-Σε όλες τις περιπτώσεις χιονόπτωσης, ρίχνεται αλάτι στην οδό, ώστε να λιώσει το πρώτο χιόνι. Στόχος μας είναι να μην παγώσει για να γίνει ο αποχιονισμός ευκολότερος.
-Όταν αρχίσει η χιονόπτωση, τα εκχιονιστικά μηχανήματα επιχειρούν με τις λεπίδες μπροστά και την αλατιέρα πίσω αυτόνομα ή σε παράλληλη σειρά, ανάλογα το πλάτος της οδού.
-Φροντίζουμε για το προσωπικό που επιχειρεί αρχικά και για τους αποκλεισμένους στην συνέχεια.
-Μιλά και ενημερώνει, μόνο ένας, ορισμένος από την αρχή, προκειμένου να μην μπερδεύεται ο πολίτης.
-Ενώ διαρκεί η επιχείρηση, δεν γίνεται λόγος για τις ευθύνες και την απόδοση τους. Αφενός ο πολίτης δεν ενδιαφέρεται όσο είναι αποκλεισμένος, αφετέρου ο αρμόδιος της επιχείρησης καταναλώνει χρόνο για προφύλαξη και υπεράσπιση, αντί να φροντίζει να βελτιώσει την επιχειρησιακή δράση. Και εν πάσει περιπτώσει, αντί να φωνάζουν και να παραγγέλλουν, θα μπορούσαν να ζητήσουν ενημέρωση και αναφορά από τον επιβλέποντα του αυτοκινητοδρόμου, το Υπ. Μεταφορών.
-Αποφασίζεται απαγόρευση της κυκλοφορίας φορτηγών σε οδούς με πυκνή χιονόπτωση, προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν “δίπλωση” του οχήματος και αποκλεισμός της οδού. Τα εκχιονιστικά πρέπει να επιχειρούν διαρκώς. Για τον ίδιο λόγο, δεν επιτρέπουμε και ελέγχουμε την κυκλοφορία οχημάτων χωρίς αντιολισθητικές αλυσίδες.
-Κλείνουμε το δρόμο και εκτρέπουμε την κυκλοφορία, όταν δεν μπορούμε να τον κρατήσουμε ανοιχτό, ώστε να μην εγκλωβιστούν πολίτες και φυσικά απεγκλωβίζουμε όσους βρίσκονται ήδη σε αυτή την κατάσταση.
-Τέλος προσφέρουμε βοήθεια στους αποκλεισμένους.
Αυτά τα κάναμε χρόνια, με λίγα μέσα και ελάχιστη εμπειρία. Ποτέ δεν είχαμε τόσα μέσα, σχεδόν όσο αλάτι έπρεπε,. Τέτοιο κακό δεν έγινε ποτέ. Και όταν κατεγράφησαν προβλήματα, υπήρξε άμεση βοήθεια.
Η αστυνομία είχε το πρώτο λόγο, σε εθνικές και περιφερειακές οδούς ενώ υπήρχε άμεση συνεργασία με πυροσβεστική, περιφέρεια, δήμους, Όταν υπήρχαν αποκλεισμένοι στην τότε εθνική οδό, η πυροσβεστική απεγκλώβιζε οδηγούς και προσέφερε κουβέρτες για την διατήρηση θερμοκρασίας του σώματος.
Μου προξενεί μεγάλη εντύπωση, ότι δεν υπήρξε αποχιονισμός σε τραμ κ ΗΣΑΠ, εκπροσώπους των οποίων δεν είχα συναντήσει ποτέ σε σύσκεψη. Έχουν τόσες μηχανές και δεν έχουν λεπίδα και μπροστινή αλατιέρα; Ή μήπως φοβήθηκαν για βλάβη των σιδηροτροχιών από το αλάτι; Πρώτα μετρά η ασφάλεια των πολιτών-επιβατών και μετά τα υλικά. Όλα γίνονται συνδυαστικά.
Οι πολίτες που θα εκτραπούν της κυκλοφορίας σε δρόμο αποκλεισμένο θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν. Θα πρέπει να μπορεί να αφήσει το όχημά του ο οδηγός κάπου και να κινηθεί με τα ΜΜΜ. Έκθεση των πολιτών σε κίνδυνο
Ανακεφαλαιώνοντας, τόσο στραβά που πήγε, έπρεπε να το προσπαθήσεις. Νεοσύστατο υπουργείο, υπουργός υποτίθεται με εμπειρία, υπάλληλοι με εμπειρία, πολυδιαφημισμένη ετοιμότητα κρατικού μηχανισμού και περιφέρειας, συνεχόμενες δηλώσεις υπουργού και περιφερειάρχη αντί συσκέψεων και ασκήσεων τελευταίας στιγμής, ευθύνες, και ο καημένος πολίτης αποκλεισμένος σε αστική περιοχή, έρμαιο του καιρού, χωρίς βοήθεια από αρμόδιες αρχές.
Ο στρατός άφαντος, η αστυνομία να τρέχει αλαφιασμένη, με τον ελάχιστο εξοπλισμό που διαθέτει, η Πυροσβεστική -που διαθέτει ερπυστριοφόρα οχήματα και παλιά επενέβαινε- και αυτή άφαντη. Τελικά εκτός από τα εκχιονιστικά των αυτοκινητοδρόμων ποιός άλλος επιχείρησε;
Το σοβαρότερο όλων, όμως, και το οποίο πρέπει να ανησυχήσει όλους και ιδιαίτερα τον Πρωθυπουργό, είναι η μη έγκαιρη παροχή βοήθειας στους εγκλωβισμένους. Εκεί φάνηκε η έλλειψη ευαισθησίας του κράτους, η δομή και η αναποτελεσματικότητα των μηχανισμών. Στην έκθεση των πολιτών σε κίνδυνο».