Για τους αναγνώστες μου, δεν είναι μυστικό ότι αγαπώ την έννομη τάξη. Κατ’ επέκταση, αγαπώ τα σώματα Ασφαλείας εξ ου και η εξειδίκευση μου στο έργο τους.
*Του Dr Κωνσταντίνου Δούβλη
Για τους αναγνώστες μου, δεν είναι μυστικό ότι αγαπώ την έννομη τάξη. Κατ’ επέκταση, αγαπώ τα σώματα Ασφαλείας εξ ου και η εξειδίκευση μου στο έργο τους. Εδώ και 20 χρόνια αρθρογραφώ εκτενώς και προσπαθώ να συμβάλω στη βελτίωση της λειτουργίας τους αλλά και στην κοινωνική κατανόηση της σύνθετης αποστολής τους.
Αγαπώ λοιπόν την εύρυθμη λειτουργία του πολιτεύματος μας, αγαπώ την ευταξία και την κανονικότητα.
Αν αυτό με κάνει συντηρητικό ή οποιονδήποτε άλλο χαρακτηρισμό με ευκολία αποδίδουμε εσχάτως, αδιαφορώ.
Ως υπέρμαχος της αστικού τύπου δημοκρατίας, πάντα πίστευα ότι το κομμάτι του κοινωνικού συμβολαίου που αφορά την προστασία μας ήταν, είναι και θα παραμείνει κεφαλαιώδες.
Εκχωρήσαμε ως κοινωνία εξουσία σε μια ομάδα ανθρώπων για να μας προστατεύουν. Μαζί με την εξουσία αυτή, τους δώσαμε και τα μέσα. Το μονοπώλιο της νόμιμης βίας. Τους εκχωρήσαμε την εξουσία να το χρησιμοποιήσουν και πάνω μας αν χρειαστεί. Από τότε μας δένει ένας κοινωνικός ομφάλιος όρος με τους φρουρούς της ευημερίας μας. Τους “πολίτες με στολή”, όπως έλεγε ο εμβληματικός Sir Robert Peel, πρώτος αρχηγός της περίφημης Scotland Yard.
Ο κοινωνικός θεσμός λοιπόν που ονομάστηκε Αστυνομία, πάντα με σαγήνευε. Ακόμα και οι σκοτεινές σελίδες της ιστορίας του θεσμού είχαν το ενδιαφέρον τους. Ας μη λησμονούμε ότι όλοι οι κλάδοι της επιστήμης, των θεσμών και γενικότερα του κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού γίγνεσθαι, έχουν περάσει και μαύρες εποχές μέχρι να εξελιχθούν σε αυτό που σήμερα θαυμάζουμε.
Η δημοκρατία της Αρχαίας Ελλάδας που δικαίως θεωρείται παγκόσμιο πρότυπο, δεν έδινε δικαίωμα ψήφου σε γυναίκες και δούλους. Αυτή όμως ήταν η αρχή της εξέλιξης του θεσμού που τώρα αναγνωρίζουμε ως το καλύτερο πολίτευμα που υπάρχει.
Η ψυχιατρική ξεκίνησε με βάναυσες θεραπείες και ηλεκτροσόκ, για να γίνει ο κλάδος της Ιατρικής που προκαλεί δέος και θαυμασμό και έχει σώσει εκατομμύρια ζωές.
Ετσι και η Αστυνομία, μέσα από βαρβαρότητες και καταχρήσεις εξουσίας στο μακρινό παρελθόν, εξελίχθηκε στον πυλώνα της κοινωνίας που είναι σήμερα! Διότι αυτό είναι το καθήκον της! Να φιλάει Θερμοπύλες παντός είδους!
Στο σύγχρονο ασταθές, απρόβλεπτο και γεμάτο ασύμμετρες απειλές διεθνές και εγχώριο περιβάλλον, ο ρόλος της αστυνομίας συνεχώς διευρύνεται. Το Σώμα δεν είναι απλώς ο διώκτης του εγκλήματος που είχαμε συνηθίσει. Τα καθήκοντα είναι πλέον πολλά, πολυεπίπεδα και εκτείνονται σε τομείς που κανείς δεν ειχε φανταστεί ποτέ.
Πρώτα από όλα, η αστυνομία και όλα τα σώματα ασφαλείας είναι – και το πιστεύω ακράδαντα αυτό– ο πρώτος πυλώνας της εθνικής μας ασφάλειας. Σε μια εποχή που εθνική και εσωτερική ασφάλεια εφάπτονται (ίσως και ταυτίζονται), οι δυνάμεις ασφαλείας θωρακίζουν και στεγανοποιούν το πεδίο που δίδονται οι μεγάλοι αγώνες.
Αρκεί να αναλογιστούμε τη συνεισφορά τους στον υβριδικό πόλεμο του Έβρου. Τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ έδρασαν με απαράμιλλο επαγγελματισμό και αυταπάρνηση εξασφαλίζοντας την αντοχή των συνόρων μας. Με αποφασιστικότητα που όμως δεν ολίσθησε σε ακρότητες και δεν έδωσε την αφορμή που τόσο έντονα έψαχνε η απέναντι πλευρά. Με θάρρος, μέθοδο, υψηλό φρόνημα, απόλυτο επαγγελματισμό αλλά χωρίς να “τσιμπήσει” στις προκλήσεις. Έδωσε μάχη χαρακωμάτων με επιτυχία, χωρίς να κλιμακώσει και να απαιτηθεί επέμβαση στρατού.
Το ίδιο πράττει το Λιμενικό Σώμα, στα θαλάσσια σύνορα μας. Τα οποία για πρώτη ίσως φορά φυλάσσονται αποφασιστικά. Αστυνομεύει τα νερά μας, με την ατσάλινη πυγμή της ελληνικής ναυτοσύνης, αφήνοντας το ΄πολεμικό ναυτικό στα διακριτά καθήκοντα του.
Τέλος, το ζήτημα της Μόριας ήταν πολύ διαφωτιστικό. Η Αστυνομία μας, μαζί με την αποτελεσματική Ε.Υ.Π., έδωσαν αγώνα εσωτερικής αλλά και εθνικής ασφάλειας.
Αναμφισβήτητα λοιπόν, τα σώματα ασφαλείας κάνουν πολυσχιδή αγώνα και τιμούν τον όρκο και την αποστολή τους δρώντας σε ένα περίπλοκο περιβάλλον ασφάλειας, γεμάτο προκλήσεις και απρόβλεπτες πτυχές.
Στο κύριο έργο τους, τα σώματα ασφαλείας δρουν επιχειρησιακά σε ένα ιδιότυπο αντάρτικο πόλεων.
Το σύγχρονο έγκλημα είναι πλέον εντελώς απρόβλεπτο. Οι μέθοδοι είναι αμέτρητες. Η σύγχρονη τεχνολογία δίνει εκτός από ευκαιρίες προόδου, αμέτρητες ευκαιρίες παραβατικότητας. Η αστυνομία παλεύει ταυτοχρόνως σε πολλά μέτωπα, όντας υποχρεωμένη να υπακούει στους Νόμους, κάτι που δεν αφορά τους κακοποιούς.
Η αστυνομία παλεύει ταυτοχρόνως στους δρόμους, στο διαδίκτυο, στους χώρους της βαθιάς παρανομίας δηλαδή στον υπόκοσμο. Καλείται να επιτύχει στόχους εξαιρετικά δύσκολους ενώ ταυτοχρόνως πρέπει να διατηρεί κοινωνικές αλλά και νομικές ισορροπίες.
Παλεύει με το έγκλημα ενώ ταυτοχρόνως κάθε της κίνηση μπαίνει στο μικροσκόπιο. Αποφάσεις που ένας αστυνομικός καλείται να λάβει μέσα σε δευτερόλεπτα, γίνονται αντικείμενο ενδελεχούς ανάλυσης από τον καναπέ μας επί ώρες και ημέρες. Καλείται να υποστηρίξει και να υπηρετήσει την κοινωνία. Λησμονούμε όμως όλοι μας ότι δεν υπάρχει “μία κοινωνία”.
Αυτό που αποκαλούμε κοινωνία είναι στην πραγματικότητα πολλές κοινωνικές ομάδες με διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα που συνεχώς απαιτεί και κάτι διαφορετικό.
Η αστυνομία παίζει τον ρόλο του μεσολαβητή προσπαθώντας να πετύχει στόχους αντικρουόμενους. Και την κοινωνική ειρήνη να διατηρήσει και το έγκλημα να πατάξει και όλα αυτά με λελογισμένη χρήση βίας χωρίς να προκαλέσει εντάσεις, διατηρώντας το κοινωνικό της πρόσωπο.
Καλείται να κάνει το αδύνατο. Να φτιάξει “ομελέτα χωρίς να σπάσει αυγά”. Να συγκρούεται, να αντιπαρατίθεται ενώ ταυτοχρόνως να προστατεύει και να υπηρετεί την κοινωνία την οποία πρέπει με αυστηρότητα να εποπτεύει. Και το κάνει με επιτυχία!
Με τα παιδιά της, τα παιδιά μας διότι τα στελέχη της είναι “σαρξ εκ της σαρκός μας”, να βγαίνουν κάθε πρωί στους δρόμους χωρίς να γνωρίζουν αν θα επιστρέψουν. Γνωρίζοντας ότι μέσα στην ημέρα θα τους χλευάσουν, θα τους προσβάλουν και ενίοτε θα τους επιτεθούν. Γνωρίζοντας ότι στο αρρωστημένο μυαλό κάποιων δεν είναι εργαζόμενοι, αλλά εκφραστές της κρατικής καταπίεσής άρα εξ ορισμού κατώτερα όντα… Αναλώσιμα…
Γνωρίζοντας ότι δε θα γίνουν πλούσιοι ποτέ. Στην καλύτερη περίπτωση θα έχουν έναν αξιοπρεπή βίο, κυνηγώντας το μεροκάματο όπως οι περισσότεροι. Γνωρίζοντας ότι η μεγαλύτερη ανταμοιβή τους είναι ένα βλέμμα ευγνωμοσύνης από έναν ηλικιωμένο ή μια μητέρα.
Ο αστυνομικός συμβολίζει την κρατική εξουσία μέσα στο καζάνι της κοινωνίας. Δε κρύβεται. Ούτε μπορεί, ούτε θέλει. Είναι εκεί φορώντας τη στολή του, ζωντανός στόχος για τους κακοποιούς αλλά και φάρος για τους νομοταγείς. Υπηρετεί, προστατεύει, αγωνίζεται. Ρισκάρει τη ζωή του για τη προστασία μας.
Τώρα λοιπόν που οι κοινωνικές προκλήσεις κάθε είδους γίνονται περισσότερες και εντονότερες, ας αναλογιστούμε την αξία της προσφοράς του και ας του αποδώσουμε τα εύσημα.
ΥΓ.
Αν και δε μου αρέσουν τα υστερόγραφα, μπαίνω στο πειρασμό διότι είναι σαν να ακούω κάποιους να μιλούν για το φαινόμενο της διαφθοράς στην αστυνομία, έτοιμοι να απαξιώσουν τα εύσημα που αξίζουν στους ένοπλους συμπολίτες μας. Σε αυτούς θα παραθέσω απλώς τα λόγια του αρχηγού της αστυνομίας του Chicago, όταν πριν από πολλά χρόνια του έθεσα το ζήτημα:
“Για κάθε αστυνομικό που αδιαφορεί, υπάρχουμε 1000 που δίνουμε το αίμα μας. Για κάθε έναν που ‘τα παίρνει’, υπάρχουμε χιλιάδες που αρνούμαστε έστω και έναν κερασμένο καφέ. Για κάθε έναν που ασκεί παράνομη βία, υπάρχουμε δεκάδες χιλιάδες με πληγές στο σώμα μας από σφαίρες. Για κάθε επίορκο, υπάρχουν εκατομμύρια ορκισμένοι”!
_____________________________
* Ο Dr Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ Κοινωνιολογίας της Αστυνόμευσης
** Δημοσίευση στο Capital.gr